W latach 60-tych i 70-tych miejscem kreacji dla polskiego jazzu stały się studia Polskiego Radia. Tam skupiły się inicjatywy muzyczne wielu naszych znakomitych jazzmanów, tam także działały dwie legendarne już dzisiaj instytucje: Orkiestra Polskiego Radia i Telewizji Studio S-1 oraz Studio Jazzowe Polskiego Radia pod kierunkiem Jana „Ptaszyna” Wróblewskiego. Kultowym – z dzisiejszej perspektywy oraz historycznego umiejscowienia – okazał się big-band utworzony w 1968 roku przy Polskim Radio w Warszawie z inicjatywy Jana Ptaszyna Wróblewskiego. To słynne Studio Jazzowe Polskiego Radia, które kontynuowało działalność  Studia M-2, prowadzonego wcześniej przez Bogusława Klimczuka. Ale w 1974 roku pianista i kompozytor Andrzej Trzaskowski powołał Orkiestrę Polskiego Radia i Telewizji Studio S-1, do której zaprosił wielu znamienitych instrumentalistów jazzu.

Andrzej Trzaskowski (1933-1998) jest – obok Krzysztofa Komedy – jedną z najważniejszych postaci polskiego jazzu. Pianista, muzykolog, kompozytor, lider, edukator, teoretyk i krytyk wywarł niekwestionowany wpływ na kilka pokoleń polskich twórców jazzu.  Andrzej Trzaskowski po spektakularnych, jazzowych latach 60-tych, kiedy nie tylko nagrywał znakomite autorskie albumy oraz wyrobił sobie mocną pozycję na scenie europejskiej. Był  kompozytorem utworów orkiestrowych, kameralnych i solowych, muzyki do filmów krótkometrażowych, fabularnych i animowanych, muzyki teatralnej. Obok pracy kompozytorskiej był  także wybitnym publicystą (współautorem “Leksykonu kompozytorów XX wieku”, redaktorem haseł działu jazzowego “Encyklopedii muzycznej PWN” oraz artykułów w krajowej i zagranicznej prasie muzycznej). W połowie lat 70-tych objął stanowisko dyrektora Orkiestry Polskiego Radia i Telewizji Studio S-1. Zarządzał bogatym repertuarem oryginalnym i adaptowanym, pomagał w rozwoju karier wielu muzyków, dyrygował w studiu nagraniowym i podczas festiwali, od Opola po Jazz Jamboree.

Jednym z ważnych dokumentów Orkiestry Polskiego Radia i Telewizji Studio S-1 są nagrania zgromadzone w archiwum Polskiego Radia w wydane jako album „Wstęp Wzbroniony” przez Agencję Muzyczna Polskiego Radia. Po latach prezentowane są sesje, jakie radiowa orkiestra Studio S-1 zrealizowała w latach 1976-1981 prezentując brawurowe i nowocześnie opracowane kompozycje Wojciecha Zielińskiego („Wstęp Wzbroniony”, „Taryfa ulgowa”), Waldemara Parzyńskiego („Bongolo”), Mariana Siejki („Blask Tetragrammusa”), Władysława Sendeckiego („Ballada na wiosnę”) i …Keitha Jarretta („In Your Quiet Place”). Wśród solistów orkiestry znalazła się elita ówczesnego, polskiego jazzu: Henryk Miśkiewicz (saksofon sopranowy i saksofon altowy), Winicjusz Chróst (gitara elektryczna), Władysław „Adzik” Sendecki (Polymoog, fortepiano), Zbigniew Jaremko (saksofon sopranowy), Witold Szczurek (gitara basowa), Marek Stach (perkusja). Niespodzianką sesji jest udział trębacza Tomasza Stańko, który incydentalnie zapraszany był do Orkiestry S-1 ( ale także i do Studio Jazzowe Polskiego Radia Jana Ptaszyna Wróblewskiego). Nonkonformizm awangardowego trębacza poddawany był wtedy rygorom grania zespołowego oraz orkiestrowej dyscyplinie i aranżacji. Tomasz Stańko (1942-2018),  bezkompromisowy w swojej autorskiej twórczości,  grając kompozycje innych autorów, pokazał, że jest także mistrzem muzyki lekkiej, łatwej i przyjemnej, rozpiętej między modnymi, orkiestrowymi stylami. Brzmienie tych sesji ma ponadczasowy urok: energetyczne funky sąsiaduje tu z pastelowymi balladami, eksperymentalnym fusion  ale i  z klasycznym brzmieniem big bandu. Piękny, nostalgiczny album oraz wspaniały dokument różnorodności polskiego jazzu lat 70-tych.

Dionizy Piątkowski