Piękny, jubileuszowy wymiar miał Chicago Jazz Festival honorującyc nie tylko 50 lat Jazz Institute of Chicago, ale także przygotowując koncertowe wykonanie „We Are on The Edge” – projektu przygotowanego przez The Art Ensemble Of Chicago w pięćdziesiątą rocznicę powstania formacji. Legendarny zespół dedykował muzykę trzem, zmarłym muzykom The Art Ensemble of Chicago: Lesterowi Bowie, Josephowi Jarmanowi i Malachi Favors Maghostut’owi.
The Art Ensemble Of Chicago, nieformalna grupa gwiazd “czarnego” jazzu założona przez Josepha Jarmana w 1965 roku jest sztandarowym zespołem nurtu “new black tradition” i formacji AACM Z założonego w 1965 roku przez Muhala Richarda Abramsa, Jodiego Christiana, Steve’a McCalla i Phillipa Cochrana chicagowskiego ruchu muzycznego, społecznego, duchowego i politycznego AACM wywodziło się wiele znaczących zespołów i muzyków, jak Air, Art Ensemble of Chicago, Anthony Braxton, Phillip Wilson, Leo Smith czy Chico Freeman. Zainteresowanie brzmieniem skłaniało chicagowskich muzyków do sięgania po nietypowe instrumentarium, jak gwizdki, okaryny, węże ogrodowe czy kuchenne narzędzia, w czym celowała szczególnie Art Ensemble of Chicago. Jazzmani spod znaku AACM stawiali na pierwszym miejscu współpracę zespołową, a nie popisy solistyczne wywodzące się z tradycji muzycznych rywalizacji. Na fali powodzenie AACM wkrótce powstały podobne formacje, jak Black Artists Group (BAG) ze St. Louis czy już dużo później nowojorski ruch loft-jazzu Sama Riversa. Wielu wybitnych twórców współczesnego jazzu jest lub przez pewien czas było związanych z ideą AACM: specyficznie pojmowanej i prezentowanej afro-amerykańskiej tradycji. Chicagowscy awangardziści (Anthony Braxton, Roscoe Mitchell, Joseph Jarman, Malachi Favors, Lester Bowie) już w latach sześćdziesiątych łamali standardową konwencję prezentacji jazzu. Przy zastosowaniu afrykańskiego instrumentarium, szukaniu nowego brzmienia i ekspresji. Improwizacjami doprowadzili swoją “new black music” do perfekcji graniczącej z mistyka, teatrem, jazzowym, swingowym standardem. Po latach eksperymenty twórców AACM (Art Ensemble Of Chicago, A.Braxtona, Sun Ra) okazały się na tyle ważnymi, iż porównuje się je często z innowacjami Johna Coltrane’a i Charlie Parkera. Wielu muzyków z czasem zarzuciło stylistykę AACM, pozostając jednak wiernym idei “new black tradition”. Multi-improwizacje, wykorzystywanie instrumentów ludowych, ewolucja w samym zamyśle jazzowej kompozycji przybliża “black music” ku afro-amerykańskiej tradycji, niż ku ortodoksyjnie postrzeganej muzyce jazzowej. Prowadzi to często do łączenia działań muzycznych z ideologią, fascynacją i eksponowaniem polityczno-społecznej warstwy sztuki. Nawiązanie do “korzeni jazzu” przybiera więc formę dyskryminacji i potępienia wszystkiego, co w jazzie jest poza układem “black tradition”.To stąd rodzi się przekonanie o afrykanizm muzyki Czarnych Amerykanów, a sięganie po wszystko, co ma znamię Afryki staje się często obsesją twórczą. W Art Ensemble Of Chicago muzycy wykorzystują nie tylko przeróżne afrykańskie instrumenty i skrywają się pod maskami czarowników, ale także przybierają miast swoich amerykańskich nazwisk, afrykańskie pseudonimy.
Bohaterami sesji „We Are On The Edge” byli muzycy skupieni dzisiaj wokół idei AACM, Art Institute of Chicago oraz samego The Art Ensemble of Chicago ( Roscoe Mitchell – sopranino, soprano,alto saxophones; Famoudou Don Moye – drums, congas, djembe, dundun, gongs, Congo bells, bendir, triangles, Thai bells, shakers; Moor Mother (Camae Ayewa) – voice, poetry; Rodolfo Cordova-Lebron – voice; Hugh Ragin – trumpets, flugelhorn, Thai bells;Fred Berry – trumpet, flugelhorn; Nicole Mitchell – piccolo, flute, bass flute; Christina Wheeler – voice, Array mbira, autoharp, Q-Chord, Moog Theremini, sampler, electronics; Jean Cook – violin; Edward Yoon Kwon – viola; Tomeka Reid – cello; Silvia Bolognesi – bass; Jaribu Shahid – bass, tuned brass bowls; Junius Paul – bass; Dudù Kouaté – djembe, tama/talking drum, calabashes, kanjira, whistles, chimes, bells, small percussions; Enoch Williamson – bongos, congas, djembe, kenkeni, okonkolo, Congo bells, chekeré, shakers, tama/talking drum; Titos Sompa – vocals, congas, mbira, Congo bells, cuica, shakers oraz dyrygent orkiestry Stephen Rush).
Dedykowana wielkim trzem muzykom AEOC suita „We Are On The Edge” w znacznej mierze obejmuje kompozycje Roscoe Mitchella i Famoudou Don Moye, ale jest także ukłon w stronę muzycznej tradycji Lestera Bowie ( “Villa Tiamo”) oraz Malachi Favorasa ( “Tutankhamun”). Znaczna część suity jest improwizowana, ale z oczywistym odniesieniem do kompozycyjnego zamysłu Roscoe Mitchella i Don Moye oraz legendarnej AEOC „muzycznej ceremonii”.
