Tradycja komponowania mszy żałobnej wywodzi się z czasów sięgających późnego średniowiecza, jednak do artystycznej doskonałości doprowadzili ją późniejsi kompozytorzy. Jednym z mistrzów tej rozbudowanej formy był  Alfred Schnittke (1934-1998) – wybitny rosyjski kompozytor. Jako syn niemieckiego Żyda i katoliczki poczucie przynależności do kultury rosyjskiej nie było u niego wyjątkowo mocne. Związek z dziedzictwem Europy Zachodniej wzmocnił u niego jeszcze pobyt w Wiedniu, dokąd rodzina kompozytora przeniosła (1945-48)w związku z pracą zawodową ojca przyszłego kompozytora. Młody Schnittke mógł wówczas odkryć kulturę dawnych Austro-Węgier wraz z bogatą tradycją muzyczną ośrodka wiedeńskiego. Po powrocie do Związku Radzieckiego  Alfred Schnittke rozpoczął (w 1953 roku) naukę w Konserwatorium Moskiewskim. Studia ukończył w 1961 roku, a następnie rozpoczął pracę zawodową jako nauczyciel i twórca muzyki filmowej (w ciągu trzydziestu lat napisał muzykę do siedemdziesięciu filmów). Zwolniony z pracy na początku lat 60-tych na poważnie poświęcił się kompozycji. Jego twórczość z tamtych lat znamionuje przyswojenie sobie zdobyczy modernizmu i muzycznej awangardy. W 1972 roku Alfred Schnittke ukończył „ I Symfonię”, w której połączył estetykę radzieckiej symfoniki spod znaku socrealizmu z eksperymentalnym traktowaniem materii muzycznej. Dzięki tej kompozycji stał się jednym z najważniejszych twórców rosyjskojęzycznego kręgu kulturowego i ulubieńcem artystów wyklętych przez system. Kolejne kompozycje „Kwintet fortepianowy” oraz „ Concerto grosso nr 1”, przyniosły mu międzynarodową sławę.

Alfred Schnittke nosił się początkowo z zamiarem napisania małego instrumentalnego requiem, które miało być jedną z części Kwintetu Fortepianowego. Ostatecznie jednak pomysł ten odrzucił i stworzył czternastoczęściowe Requiem -utwór jest bardzo ekspresyjny, pełen dramatycznych kontrastów z zaskakującą partią  elektrycznych gitar, czy zestawu perkusji, nawiązujących do polistylistycznych zainteresowań kompozytora. Skomponowane w tym samym nurcie „Trzy pieśni religijne” odwołują się z kolei do muzyki cerkiewnej, wprowadzając nastrój kontemplacyjnej refleksji i modlitewnej zadumy.

Dionizy Piątkowski