Gospel & Blues Queen Jahna

23.02.1999 Poznań – Klub Blue Note

Skład zespołu

Queen Jahna – śpiew
Monica Roman – śpiew
Conrad Orlowski – fortepian

Lawina w Szwajcarii sprawiła, że odcięty od świata duet gitarowy Bireli Lagrene i Philip Catherine nie mógł dojechać do Poznania na koncert w ramach Ery Jazzu. Aby nie zawieść publiczności trzeba było szybko działać. Po kilku telefonach udało się załatwić przyjazd do Poznania przebywającej w Berlinie amerykańskiej wokalistki Queen Yahnny… Jej koncert okazał się jedną z większych niespodzianek. Udowodnił, że to wokalistka o ogromnej energii i niezwykłej sile głosu. Był blues, był swing, był gospel i ogromna żywiołowość…
GAZETA POZNAŃSKA, Marek Zaradniak

Galeria z koncertu


Gospel & Blues Queen Jahna

Początków muzyki i kultury jazzu szukać należy na Południu USA. To tam zrodziły się pierwsze, quasi-jazzowe formy tej muzyki: pieśni pracy, minstrel-songs, religijne spirituals i gospels. Tego okresu, a więc drugiej połowy XIX wieku, sięga także kreacja bluesa jako formy muzycznej. Należy jednak zdać sobie sprawę z tego, że wszystkie te trendy jazzu były na wskroś archaiczne, nieporadne twórczo oraz artystycznie i w niewielkim stopniu przypominały np. współczesnego bluesa czy gospel. Muzyka ta rodziła się bowiem w relacji z zastanymi przez afrykańskich niewolników warunkami ubogiego Południa Stanów i dopiero długi proces konsolidacji kulturowej pozwolił na powstanie muzyki, obrzędu i obyczaju jazzowego. Mimo że operujemy terminem ,,jazz”, to przecież oczywistą sprawa jest fakt, że większość muzycznych form pierwszej fazy kreacji „folkloru jazzowego” Murzynów w USA nie miała cech charakterystycznych dla tej muzyki.

Pierwotnie jazz rozwijał się więc jako forma obrzędowa, zabawowa i religijna a dopiero z czasem każdej z nich przyporządkowano określone trendy tej muzyki. Z obrzędem kojarzyć poczęto blues (który z jednej strony rozwinął się w samodzielną formę, z drugiej stanowi przecież najważniejszy element jazzu); zabawowym i rozrywkowym stał się ragtime, zaś z aspektem religijnym związany był „jazzowy” gospel. Skoro zatem korzenie muzyki jazzowej sięgają głęboko w afro-amerykańskie relacje folkloru, muzyki i religii końca XIX wieku, to już wraz z początkiem nowego wieku następuje swego rodzaju folkloryzacja tych archaicznych form i konsekwentnie rodzi się „nowa” muzyka: jazz, blues, ragtime, spiritual, gospel. Warto w tym miejscu pokusić się także o uproszczoną charakterystykę jazzu, a zwłaszcza wskazać elementy typowe dla tej muzyki. Specyfika muzyki jazzowej – najogólniej mówiąc – polega na szczególnym kształtowaniu dźwięku, rytmu, improwizacji, bluesie, jazzowej harmonice i melodyce. Podstawowym atrybutem jazzu jest tzw. swing, czyli szczególna i charakterystyczna realizacja rytmu łącząca maksymalne skrócenie metrum z jego modyfikacją (np. akcenty, synkopa). Jest to niezwykle ciekawe i bardzo skomplikowane zjawisko i trudno ująć je np. w zapisie nutowym. Przez swą monotonię jazz wywołuje rodzaj napięcia emocjonalnego, określanego zazwyczaj jako „swingowanie”.

Ale przecież ważną cechą tej muzyki jest także, zawarta w melodyce i harmonice, tonalność bluesa (tzw. „blue note”) oraz charakterystyczna dla nich artykulacja oraz intonacja. I zasadniczo tylko „blue note” są od strony harmonicznej czymś nowym, charakterystycznym dla jazzu. Wszystkie inne elementy tej muzyki pokrywają się z językiem harmonicznym np. muzyki rozrywkowej. Jazzowe kształtowanie dźwięku, frazowanie i swing to w zasadzie najważniejsze elementy tej muzyki, choć niepodważalna jest także rola improwizacji (od prostej wariacyjności do improwizacji zespołowej w jej pełnej i rozwiniętej formie). Improwizacja najczęściej ograniczona jest frazą i harmoniką tematu, stąd części improwizowane łączą się z częściami aranżowanymi, choć istnieje także spora grupa utworów pozbawiona improwizacji (np. jazzowe interpretacje muzyki klasycznej) lub oparta wyłącznie na improwizacji (np. free-jazz). Charakterystyczna dla jazzu jest także określona płynność melodyki. Nie ma tu zasadniczo żadnych powtórzeń, które w muzyce nie-jazzowej są często elementem strukturotwórczym. Powtórzenia wykluczone są choćby ze względu na spontaniczne, impresyjne improwizacje. I wreszcie element rytmu w muzyce jazzowej: jest on wielowarstwowy i orientowany przez tzw. beat, to jest równomiernie wybijany rytm podstawowy. Rytm jazzowy przybiera jednak różne „beaty” i to pozwala, między innymi, rozgraniczać poszczególne style jazzowe.

Dionizy Piątkowski

Wybrana dyskografia

Jahna – The Queen of Gospel & Blues

2015-08-18T21:27:31+02:00
Przejdź do góry