MARI BOINE – Arctic Sounds

7.06.2010 – Warszawa – Filharmonia Narodowa

Skład zespołu

Mari Boine – vocal
Roger Ludvigsen – guitars
Ole J. Myklebust – trumpet
Svein Schultz – bass
Gunnar Augland – drums
Fredrik Ellingsen – sound effects

Na blisko dwie godziny słuchacze znaleźli się w dalekiej Skandynawii, której północne rejony zamieszkuje lud Samów mający kulturę ta odmienną i wyrazistą, że nie stłumiły jej ani polityczne działania, ani dźwięki elektrycznej gitary. Chociaż Mari Boine tylko się inspiruje ich muzyką, jej śpiew jest jakby z innej epoki, oparł się wpływowi dzisiejszej muzyki anglosaskiej. Co innego instrumentarium towarzyszącego jej zespołu. Gitarowe riffy kojarzyły się to z rockiem, to z jazzową gitarą Norwega Eivinda Aarseta. Trębacz czerpał wzory z Nilsa Pettera Molvaera. Era Jazzu pokazała nam kolejne, oryginalne oblicze muzyki świata.
Marek Dusza, Rzeczpospolita

Galeria z koncertu


MARI BOINE – Arctic Sounds

Norweska wokalistka Mari Boine najczęściej porównywana jest do Bjork. Zarówno charyzmatyczna gwiazda z Islandii, jaki i autochtonka północnych rejonów Skandynawii poruszają się w bardzo podobnej, muzycznej materii: łącząc elementy muzyki popularnej, jazzowej i ludowej w niepowtarzalny sposób inicjują mariaż współczesnej muzyki rozrywkowej z autentyczną, etniczną tradycją swoich narodów.

Nie dziwi zatem , że Mari Boine jest dzisiaj jedną z najwybitniejszych postaci „world music” oraz najbardziej znaną i podziwianą artystką na scenie muzycznej swego regionu. Wywodząca się z żyjącego na północy Norwegii ludu Saami wokalistka to jedna z największych osobowości na światowej scenie muzyki etnicznej. Śpiew w swoim ojczystym języku przeplata z tradycyjną formą szamańskiego gardłowego zaśpiewu zwanego joik. To właśnie joik sprawia, że śpiew Mari Boine zyskuje niemal hipnotyczną moc, a jej koncerty odbiera się niczym muzyczny rytuał . Muzyka towarzyszącego jej jazz -rockowego zespołu nie tłumi wrażenia rytualności, ale podkreśla dodatkowo niezwykłą siłę i skalę głosu tej muzycznej szamanki. Muzyka Mari Boine ma moc przenoszenia słuchaczy w inną rzeczywistość. Sama przyznaje, że wierzy w duchy i bogów poszczególnych żywiołów przyrody. Według niej najwyższą mocą jest słońce, a poprzez trans – także muzyczny – może szukać pomocy, jeśli jej potrzebuje. Jej muzyka inspirowana jest folklorem lapońskim, ale łączy w sobie jednocześnie takie gatunki, jak jazz czy rock. „Szamańskiego” charakteru dodaje jej joik, styl w którym śpiewa artystka. To niejako wyrażenie tożsamości, przynależności do swojego narodu, ale też istotny środek, który może przenieść ją do innych stanów świadomości. Poprzez swoją muzykę i miejsce zamieszkania – dalekie od zgiełku współczesnych, zindustrializowanych metropolii – chce zwrócić uwagę na zanieczyszczanie środowiska i wszystkie elementy, które zakłócają symbiozę człowieka z naturą. To jeden z tematów nieustannie przewijających się w jej piosenkach. Kolejny to przywiązanie do ludu Saamów, ciągle dyskryminowanego – efektem czego są protest songi, które pojawiały się głównie na pierwszych albumach Mari Boine.

Saamowie są najstarszym ludem Skandynawii zamieszkującym północną Norwegię, Szwecję, Finlandię oraz półwysep Kolski w Rosji. Ten autochtoniczny naród posiada własny język oraz własną kulturę, sposób życia i tożsamość. Wśród Saamów ciągle żywy jest folklor – poza oryginalnym strojem ludowym i zdobnictwem w rogu, kości i drewnie cechą charakterystyczną tradycji muzycznej jest śpiewanie joik – rytmicznej formy śpiewu a capella, uznanej przez misjonarzy chrześcijańskich za „pieśni diabła”.

Ten rodzaj sztuki wokalnej przedstawione zostały publiczności światowej dopiero w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, gdy Mari Boine wmieszała je w muzyką jazzową i rockową na swoich płytach i koncertach.To wtedy , w 1989 roku, jej debiutancka płyta „Gula, Gula” została wydana poza Norwegią i dzięki wytwórni Real World Petera Gabriela znalazła się w światowej dystrybucji.

Od tej pory współpracowała z wieloma artystami z wytwórni Real World (także z Peterem Gabrielem) oraz realizowała projekty gościnnie pojawiając się na płytach Jana Garbarka, Kari Bremnes czy Ole Pause’a. Świat muzyki zaczął postrzegać Mari Boine jako ambasadora kultury Laponii i ludu Saami. „Nie mogę reprezentować całego mojego ludu. Ale mogę opowiedzieć moją historię jako Saami, to jest mój sposób, by opowiedzieć część naszej historii. Mogę opowiedzieć o moim bólu i ucisku, ale również o radości bycia częścią kultury tak bliskiej i przyjaznej naturze. Nie zawsze byłam tak aktywna politycznie, to przyszło razem z muzyką” – mówi w jednym z wywiadów wybitna artystka.

Mari Boine mieszka na dalekiej północy Norwegii, krainie ludu Saami. Jej specyficzna muzyka jest wyjątkowa i trudna do jednoznacznego zaszufladkowania. Może dlatego że wyrosła w tradycji „egzotycznego „dla Europejczyków śpiewu . Może też dlatego, że jej muzyka zaciera granice między muzyką świata, folkiem, jazzem czy rockiem. Jak sama mówi: „nigdy nie widziała przed sobą celu ostatecznego swoich działań, raczej była zainteresowana ciągłym podróżowaniem i artystycznym poszukiwaniem”. O tym, że muzyka artystki pełna jest szamańskich odniesień, nie trzeba przekonywać – jej wyjątkowy klimat ma moc przenoszenia słuchaczy w inną rzeczywistość. Uwagę przyciąga niespotykana barwa głosu Mari Boine, który z jednej strony może być cichy i delikatny, ale też mocny i bardzo krzykliwy, melancholijny i swingujący ale także balladowy i folkowo drapieżny.

Dionizy Piątkowski

Wybrana dyskografia

Jaskatvuođa manná (Etter Stillheten) – 1985; Gula Gula (Hør stammødrenes stemme) – 1989; One World One Voice (with Peter Gabriel) – 1990 ; Salmer på veien hjem (Sammen med Ole Paus og Kari Bremnes) -1991; Møte i Moskva (Sammen med bandet Allians) – 1992; Twelve Moons (with Jan Garbarek Group) – 1992 ; Goaskinviellja (Ørnebror) – 1993; Leahkastin (Unfolding) – 1994;Eallin (Live) – 1996; Visible World (with Jan Garbarek Group) -1996; Bálvvoslatnja (Room of worship) – 1998; Ođđa hámis (Remixed) – 2001; Gávcci jahkejuogu (Eigth Seasons) – 2002; Idjagieđas (In the hand of the night) – 2006; Remixed I – 2007; Remix II -2008; It Ain’t Necessarily Evil – 2008; Sterna Paradisea -2009

2015-08-03T11:11:54+02:00
Przejdź do góry