Przez ostatnie kilka lat na poznańskich estradach pojawiali się najwybitniejsi twórcy jazzu: od Tootsa Thielemansa, Johna Scofielda i Joe Zawinula po Dave Brubecka, Stephane’a Grappelli’ego i Wayne Shortera. Tylko w ciągu ostatnich kilku lat koncertowało w Poznaniu więcej gwiazd i wybitnych artystów jazzu niż w całej ponad 70-letniej historii tej muzyki w naszym mieście. Z ’jazzowego Kopciuszka’  Poznań  przerodził się w ważne centrum tej muzyki z propozycjami wywołującymi wśród fanów dreszcz emocji.

Każdorazowo oferta Poznań Jazz Fair była atrakcyjna i bogata, prezentowała nie tylko ortodoksyjny jazz, ale także to wszystko, co skrywa w sobie populistyczne hasło „Jazz bez granic”. Na estradach Starego Rynku pojawiły się zespoły dixielandowe, grupy poszukujące inspiracji w rodzimym folklorze a nawet zespoły wplatające folklor w rytmy jazzu i rocka. Specjalne projekty „perkusyjnego „ zespołu Krzysztofa Przybyłowicza, nowy program Jazz Walkers, pierwszy, po wielu, wielu latach koncert formacji Young Power, jedyny w swoim rodzaju wspólny koncert rockmana Kazika Staszewskiego z awangardową formacja Mazzol Arhytmic Perfection. Uwagę zwróciły także koncerty z udziałem Dixie Company, zespołu Leszka Kułakowskiego i Kaszubów, grupy Trebunie Tutki, folkloryzujących Daab i Szwagierkolaski, Pudelsów, Shau-Pau Acoustic  oraz Dixie Band.

Doświadczenia poprzednich edycji poznańskich festiwali jazzowych, bluesowych i folkowych pozwoliły na formalną konsolidację wielu działań  i stworzenie uniwersalnego projektu: międzynarodowego, wielodniowego festiwalu o formule wybiegającej daleko poza typowy, festiwalowo-estradowy standard. Po raz pierwszy Poznań Jazz Fair zaistniał w 1993 roku w Eskulapie, jako impreza międzynarodowa, choć  tylko z udziałem  jazzmanów z Niemiec i Polski. Już następnej jesieni pojawiły się  wielkie gwiazdy: Wynton Marsalis , Bill Evans, Lester Bowie. Wtedy, tak po prawdzie, Poznań Jazz Fair nabrał światowego charakteru i stał się błyskawicznie jednym z najważniejszych festiwali jazzowych w kraju. Opinie środowiska jazzowego były jednoznaczne i zobowiązujące: Poznań  stał się bastionem jazzu. Przez kolejne lata na poznańskich estradach pojawiali się najwybitniejsi twórcy jazzu: od Wayne’a Shortera, Joe Scofielda i Art Ensemble Of Chicago po Astrud Gilberto, Tootsa Thielemansa, Ala Di Meolę i Jana Garbarka. Przez kilka festiwalowych edycji wystąpiło w Poznaniu więcej jazzowych sław niż w całej historii tej muzyki w naszym mieście. W jednym tylko sezonie, wtedy gdy odbyły się aż dwie edycje Poznan Jazz Fair, zaprezentowaliśmy kilkunastu najwybitniejszych innowatorów jazzu. Poznań Jazz Fair zaprezentował najwybitniejszych, często bardzo komercyjnych artystów. Wielu z nich, np. Astrud Gilberto, Charlie Byrd pojawili się w Polsce, i to właśnie w Poznaniu, po raz pierwszy na specjalne zaproszenie Poznań Jazz Fair. Festiwal  był także ukłonem w stronę wielkiego jazzu i wybitnych innowatorów tej muzyki. Po raz pierwszy w Polsce zagrali : legendarny pianista Ahmad Jamal, swą afro-jazzową formację przedstawi saksofonista Manu Dibango; na jedyny koncert z Kalifornii przyleciał Pharoah Sanders; i również jedyny koncert w Polsce ( z dwóch w Europie) przedstawił, w auli UAM, najważniejszy kwartet saksofonowy nowoczesnego jazzu, słynny World Saxophone Quartet z muzykami tego formatu co David Murray, Oliver Lake, Hamiet Bluiett i John Purcell. Wielkim wydarzeniem artystycznym był recital duetu Kenny Barron i Charlie Haden. Specjalnym projektem  był koncert polskiego saksofonisty (mieszkającego od lat w Hiszpanii) Andrzeja Olejniczaka z kwartetem Viva Espana.

W ciągu zaledwie kilku lat Poznań stał się (po jazzowej eksplozji lat 50-ych) ważnym centrum rodzimego i europejskiego jazzu. Prestiżowy festiwal Poznań Jazz Fair, wielość grup grających jazz, kluby, środowisko jazzowe, radio JAZZ oraz liczne koncerty z udziałem najwybitniejszych artystów umiejscowiły  wszystkie te działania w  naszym, poznańskim marszu do zjednoczonej Europy. Program festiwalu obejmował zarówno koncerty wielkich gwiazd jazzu ,jak i  szeroką prezentację polskiej sceny jazzowej, bluesowej i folkowej. Szczególną uwagę zwrócono  na warsztaty oraz  tzw. projekty specjalne, a więc  przygotowane wyłącznie na Poznań Jazz Fair koncerty i recitale.  Impreza, nawiązując do tradycji poprzednich edycji i wcześniejszych „parad gwiazd” proponowała bardziej rozbudowaną formułę festiwalu. To właśnie w Poznaniu koncertowali Lester Bowie & Miłość, Bill Evans & Push, Art Ensemble Of Chicago, TootsThielemans, Wayne Shorter, Jan Garbarek, Charlie Byrd, Barbara Thompson, John Scofield, Randy Brecker, Art Farmer, Al Di Meola, Joe Zawinul, Astrud Gilberto, Wallace Roney, David Friesen, Lenny White, Vinx, Ernie Watts, Larry Coryell, Debbie Harry & Jazz Passengers, Kenny Garrett, Patricia Barber, Courtney Pine, Billy Harper, Bob Berg, Dieder Lockwood oraz  czołówka polskiego i poznańskiego jazzu.

Wydany, przy okazji Poznań Jazz Fair ’96 album jest doskonałym „katalogiem” tego,co najważniejszego wydarzyło się na poznańskiej imprezie. CD-album obejmuje nagrania gości ostatnich edycji:  trio Stephane’a Grappeli’ego, Tootsa Thielemansa, Johna Scofielda i Larry’ego Coryella, kwintetu Wayne’a Shortera, grupy Lenny’ego White’a i legendarny poznański koncert The Art Ensemble of Chicago.

Dionizy Piątkowski