Muzyka dawna improwizowana stanowi specyficzną niszę artystyczną. Twórcy i organizatorzy Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Dawnej Improwizowanej All’improvviso w Gliwicach postawili sobie wyjątkowo trudne zadanie: promować muzykę i muzyków, promować miasto i region – poprzez paradoksalnie wyjątkowo trudną w odbiorze sztukę i połączyć elitarne z egalitarnym. Festiwal All’Improvviso jest bowiem  spotkaniem wyjątkowych muzyków z równie wyjątkową publicznością. Piętnaście dotychczasowych edycji na stałe wpisało się w kalendarz najważniejszych wydarzeń muzycznych w naszym kraju, czego dowodem jest nie tylko regularnie powiększana oferta programowa, ale uznanie płynące zarówno ze strony samych muzyków (honorowym Dyrektorem Artystycznym Festiwalu jest Arianna Savall). Efektem koncertów festiwalowych są także znakomicie przygotowane wydawnictwa.

Wraz ze świetnie przyjętym przez słuchaczy i krytyków poprzednim albumie Equilibrium String Quartet  ( Sulamita Ślubowska – skrzypce, Małgorzata Malke – skrzypce, Anna Nowak-Pokrzywińska –altówka, Tomasz Pokrzywiński –  wiolonczela) poświęconym muzyce Władysława Żeleńskiego nowo wydane płyty tworzą już małą kolekcję wyjątkowymi nagraniami muzyki polskiej na kwartet smyczkowy. Equilibrium String Quartet to jeden z nielicznych w Europie kwartetów smyczkowych, grających na instrumentach historycznych i to temu zespołowi powierzono inaugurację wydawnictw All’Improvviso.

Equilibrium String Quartet przedstawia nagranie trzech kwartetów smyczkowych Józefa Elsnera w niewykonywanej dotąd i nieupowszechnionej wersji z manuskryptu pochodzącego z 1799 roku. Wersja ta stanowi swego rodzaju muzykologiczną sensację, gdyż sam manuskrypt — mimo, że o jego istnieniu było wiadomo — nigdy nie poddany był analizie i wykonaniu, w przeciwieństwie do dobrze znanej, młodszej o siedem lat wersji z pierwszego wydania z 1806 roku, której nagraniem kwartet smyczkowy Equilibrium debiutował fonograficznie w 2017 roku.  Po latach muzycy zainspirowani odkryciem manuskryptu zdecydowali się nagrać utwór ponownie, by ukazać słuchaczom różnice między wersjami, a także przyczynić się do zachowania dziedzictwa muzyki Józefa Elsnera. Sam manuskrypt pozyskany został ze zbiorów znajdującej się w Sztokholmie Fundacji Promocji Kultury Muzycznej, opiekującej się prywatną kolekcją szwedzkiego przedsiębiorcy i melomana Rudolfa Nydahla (1882-1973). Podczas prac nad nagraniem kwartet Equilibrium dokonał także ich szczegółowej edycji, która pozwoli niebawem także na wydanie drukiem kompletu trzech kwartetów w katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.

Nie mniej interesujący jest album „Fantasias” poświęcony muzyce przełomu XIX i XX wieku. Equilibrium String Quartet prezentuje tutaj premierowe nagranie (na historycznych instrumentach) trzech utworów, które łączy ze sobą motyw formy fantazji: „Fantazje na kwartet smyczkowy” Karola Kurpińskiego i Franciszka Lessla oraz będący muzyczną kulminacją płyty, III Kwartet smyczkowy „Fantazja” Zygmunta Noskowskiego.

Dionizy Piątkowski