Co wiemy o rumuńskiej muzyce klasycznej, współczesnej i jazzowej ? Niewiele, bo jest to rynek dotąd  niezbadany i podziwiany jedynie przez autentycznych entuzjastów nowych brzmień. Przyklasnąć zatem należy ciekawej inicjatywie DUX Recordings, która promuję serię „ New Music In Eastern Europe” –  realizowaną wraz z oficyną Bôłt Records. Album „ Apokatastasis” poświę­cony jest  twórczości Octavianowi Nemescu – jednego z niedocenianych klasyków XX wieku. Nobliwy Octa­vian Nemescu jest ostatnim żyjącym przedstawicielem „złotej serii”  rumuńskich kompozytorów  współczesnych i – obok George Enescu, Stefana Niculescu, Corneliu Dan Georgescu , Aurel Stroe, Tiberiu Olah, Myriam Marbe i Ana­tola Vieru – stał się czołowym twórcą drugiej  – i niestety ostatniej-  fali rumuńskiej awangardy. Strukturalnie oraz koncepcyjnie twórcy ci byli w opozycji do wszelkiej, konwencyjnej sztuki i tzw. „darmsztadzkiej awangardy” czyli prekursorów nowoczesnej koncepcji muzyki. Przez dekady  rumuńscy twórcy stawiali  sobie za cel odkrycie wspólnej pra-tradycji wszelkiej muzyki. Poszukiwania te dały początek rumuńskim gałęziom muzyki spektralnej oraz muzyki archetypalnej. Doskonałym przykładem tej intelektualnej i kompozytorskiej inicjatywy jest album „ Apokatastasis” zrealizowany przez Romanian Radio National Orchestra pod batutą Hori Andrescu.

Podobnym i nawiązującym do tej  symboliki oraz kreatywnej koncepcji  jest „Model Miortic” – album poświęcony twórczości Corneliu Dan Georgescu – jed­nego z wybitnych twórców XX wieku, traktującego kom­ponowanie jako „ kontemplację muzycznego archetypu”.  Artystyczne przesłanie i siła tej twórczości nie tkwią  jednak w ory­ginalności ujęcia materiału muzycznego, w kompozytorskich grach i roszadach, ale  w swego rodzaju impresyjnej ulotności brzmień. Corneliu Dan Georgescu nie komponuje, nie składa dźwięków, lecz kontempluje archetypiczne postaci, zwraca się ku podstawowym elementom, czy­stym pierwiastkom. Takie podejście opiera się przy tym na idei zatrzymania czasu, obrazującego  bezruch. „Model Miortic” przygotowali soliści, chór oraz orkiestra  Opera de Stat Cluj kierowanej przez Petru Zbârcea  oraz Emila Maxima.

Dionizy Piątkowski