Terje Rypdal należy do znamienitych gitarzystów jazzu, który przez dekady kojarzony jest ze stylistyką ECM Records oraz pomysłami producenta Manfreda Eichera. Być może powodem takich skojarzeń jest zestaw nagrań, jakie ten wybitny gitarzysta i kompozytor zrealizował dla monachijskiej oficyny  i która jego kompozycjom i grze nadała znamion owego tajemniczego „ brzmienia powyżej ciszy”. Ale Terje Rypdal jest także autorem wielu doskonałych, awangardowych i jazzowo nowoczesnych projektów : ze słynnym Odyssey Trio na czele po duże formy kompozytorskie realizowane wraz z orkiestrami i słynnym kwartetem wokalnym The Hilliard Ensemble ( album „Melodic Warrior „). Jego znakomite albumy to z pewnością m.in. „Esoteric Circle” -z Janem Garbarkiem, ” Trip to Prillarguri” – z George’m Russellem, “Sart” – z J. Garbarkiem, “What Comes After”, “Afric Pepperbird”- z J. Garbarkiem, “Odyssey”, “Whenever I Seem To Be Far Away”, “ After The Rain”, “The Hapless Child”- z Mikem Mantlerem, “Waves”, “To Be Continued”, “Eos”, “Chaser”, “Sunrise”, “ Terje Rypdal/Miroslav Vitous/Jack DeJohnette”, “Satu”– z Edwardem Vesalą, “Descendre”, “Blue”, “Undisonus”,” If Mountains Could Sing”, “ The Sea”, “Vossabrygg “,“ Nordic Quartet”, “ Skywards” , “Melodic Warrior”, “Incognito Traveler”, “Odyssey in Studio & In Concert” oraz “Litania: Music Of Krzysztof Komeda” zrealizowana z grupą Tomasza Stańko.

Terje Rypdal , jako syn znanego w całym kraju dyrygenta, od dziecka pobierał lekcje muzyki: w  wieku 5 lat rozpoczął naukę gry na pianinie i trąbce, a w wieku 12 lat gry na gitarze. Ukończył studia kompozytorskie w konserwatorium w Oslo oraz muzykologię na uniwersytecie w Oslo. W młodości zafascynowany był muzyką Jimiego Hendrixa, później także muzyką klasyczną. Szczególnie zainteresował się koncepcjami jazzowymi George’a Russella i teorią improwizacji u samego ich autora. Jego prawdziwą pasją stała się improwizacja wzorowana na schematach i skalach jazzu Milesa Davisa, Arta Farmera i Dona Cherry’ego. Pod koniec lat 60-tych zaczął współpracować z Janem Garbarkiem, wystąpił też na dwóch pierwszych albumach Garbarka i stał się muzykiem „ stajni ECM Records”. Szerszej publiczności dał się poznać dzięki występowi w 1969 roku na New Jazz Meeting w niemieckim  Baden-Baden. Pojawił się tam prezentując zespół prowadzony przez trębacza AACM, Lestera Bowiego. W 1972 roku założył zespół Odyssey ( z gościnnie występującym trębaczem Palle Mikkelborgem). Koncerty i nagrania grupy Odyssey okazały się wielkim sukcesem  gitarzysty. Jeszcze w połowie lat 80-tych Trio Odyssey ( z Bjornem Kjellemyrem i Audun Kleive) było wielkim wydarzeniem artystycznym wielu europejskich i amerykańskich festiwalu. Trio Odyssey przez lata stanowiło o sile i brzmieniu skandynawskiego jazzu. Razem z Janem Garbarkiem, jest współtwórcą europejskiego jazz – rocka i specyficznego  nordic jazzu. Także grupa utworzona z basistą Miroslavem Vitousem i  perkusistą Jackiem DeJohnettem była dużym wydarzeniem artystycznym i znakomitym autorskim projektem norweskiego gitarzysty i zyskała poklask krytyków i  zachwyt jazzowej publiczności.

W nagraniach albumów  Terje Rypdala uczestniczyli  nie tylko  jak Jan Garbarek , ale także elita skupiona wokół oficyny ECM Records ( Bobo Stenson, Palle Mikkelborg, Ketil Bjornstad, Miroslav Vitous, Jack DeJohnette, Niels-Henning, Orsted Pedersen). Dziś muzyka  ta łączy elementy jazzu, fusion, new-age, rocka i muzyki klasycznej ze szczególnym pietyzmem do skandynawskiej tradycji. Terje Rypdal wniósł swymi kompozycjami i aranżacjami  (zarówno na orkiestrę jak i mały zespół) istotny wkład do europejskiego jazzu, zasłynął m.in. dzięki wypracowaniu na gitarze nowatorskiego sposobu smyczkowania, przeniesionego ze skrzypiec. Nie obawia się także łączyć elementów innych stylistyk (od skandynawskiej muzyki ludowej po muzykę współczesną). Uznawany jest za jednego z najznakomitszych europejskich kompozytorów jazzowych, który odcisnął silne piętno na sposobie myślenia o gitarowej kompozycji i improwizacji; stał się inspiracją dla wielu muzyków jak m.in. Bill Frisell, Jeff Beck, Andy Summers. Jest laureatem  wielu prestiżowych nagród, wśród nich: Deutsche Schallplattenpreis za „Odyssey”, Norweskie Grammy za „ If Mountains Could Sing” oraz kawalerem ważnych odznaczeń ( Nordic Council Music Prize, Honorowa Nagroda Bena Webstera).

Dionizy Piątkowski