Jak zaproponować historyczne kompozycje Wacława z Szamotuł by odnalazły się w dzisiejszym, artystycznym świecie ? Czy muzyka renesansu może być impulsem oraz inspiracja dla nowych brzmień i współczesnych skojarzeń ? Słucham „Wacław Reimagined” – płyty Zespołu Wokalnego Minimus pod kierownictwem Sławomiry Raczyńskiej z gościnnym udziałem wirtuozów renesansowych instrumentów (Macieja Kończaka- gitara renesansowa i Filipa Zielińskiego- lutnia). Artyści z drobiazgowością godną mistrzów interpretują pieśni słynnego kompozytora Wacława z Szamotuł oraz – inspirujące się tymi kompozycjami – nowe utwory przygotowane przez Pawła Łukaszewskiego, Łukasza Urbaniaka, Aleksandrę Chmielewską, Andrzeja Bielerzewskiego, Katarzynę Danel i Marka Raczyńskiego.
Wacław z Szamotuł ( znany także jako Wacław Szamotulski, Szamotulczyk urodzony około 1524 roku, zmarł około 1560 roku) to najwybitniejszy polski kompozytor renesansu, którego utwory publikowano i śpiewano w całej Europie. Wraz z Mikołajem Gomółką i Mikołajem Zieleńskim uchodzą za elitę najwybitniejszych polskich kompozytorów epoki odrodzenia. Wacław z Szamotuł pisywał wielogłosowe utwory religijne i świeckie do tekstów polskich i łacińskich ( np. Mikołaja Reja, Andrzeja Trzecieskiego, Jakuba z Iłży). W zbiorach zachowała się zaledwie ich część : trzy łacińskie motety, cztery polskie pieśni, cztery polskie psalmy (wszystkie czterogłosowe) oraz kilka utworów jednogłosowych. Wielogłosowe pieśni Wacława z Szamotuł znacznie wykraczają poza prostotę tego typu utworów. Pojawiają się w niej imitacje oraz różne figury muzyczne oddające charakter tekstu. Najlepszym przykładem jest słynne „Już się zmierzcha” ( czyli „Modlitwa gdy dziatki spać idą”). Jego pieśni polskie stanowią realizację ideałów reformacji w muzyce objawiające się m.in. rezygnacją z łaciny na rzecz języka narodowego, prostszą rytmiką głosów w kompozycjach wielogłosowych zwiększającą czytelność tekstu, większym natężeniem utworów o charakterze świeckim, przeznaczonych do wykonywania przez niezawodowych muzyków. Muzykę Wacława z Szamotuł znamionuje mistrzostwo techniki kontrapunktycznej nawiązującej w stylu do polifonii franko -flamandzkiej. Jego najsłynniejsze dzieła „Modlitwa gdy dziatki spać idą ” oraz „Kryste dniu naszej światłości” są w repertuarach wielu zespołów chóralnych, a psalm „Ego sum pastor bonus” uświetnia koncerty muzyki chóralnej na całym świecie.
Album „Wacław Reimagined” to zaledwie sześć kompozycji Wacława z Szamotuł skonfrontowanych z sześcioma kompozycjami współczesnymi inspirowanymi oryginałami mistrza. Z jednej więc strony dzieła ikony polskiej muzyki złotego wieku, wielkiego maga kontrapunktu i inwencji melodycznej, z drugiej spojrzenie twórców współczesnych (Łukaszewski, Urbaniak, Chmielewska, Bielerzewski, Danel, Raczyński). Czyli swoiste, współczesne odniesienie się do muzyki sprzed pięciu wieków. „ Decyzje te – pisze znawczyni tematu Małgorzata Pawłowska – przynoszą zderzenie nowej harmoniki z surowością brzmień rodem z renesansu i wprowadzenie niepokojącego nastroju tam, gdzie pierwotnie przeważała pewność i nadzieja ( „Ego sum pastor bonus”), oferują grę imitacją, powtarzalnością motywów („Nakłoń, o Panie, uszu swoich”), intensywną zmiennością metryczną („Panie, któż będzie przebywał”); niosą wybór łaciny zamiast pierwotnie wykorzystanego języka rodzimego oraz zaskakującą rezygnację z rozpoznawalnego tytułu („Nadchodzi noc”). Współcześni dynamizują narrację („Nunc scio vere”) lub, wręcz przeciwnie, zwalniają ją, pozwalając, byśmy niemal usłyszeli, dotknęli światło mieniące się wibrującymi sekundami i ciepłymi akordami („Christe qui lux es et dies”).
Bohaterem nagrania jest Zespół Wokalny Minimus kierowany przez Sławomirę Raczyńską. Zespół słynie z interpretacji a cappella oraz posiada w swoim repertuarze przede wszystkim muzykę renesansu oraz dzieła XX i XXI wieku, odwołujące się do ducha dawnych epok. Chór Minimus często bierze udział w projektach związanych z wykonawstwem muzyki dawnej, chętnie współpracuje z kompozytorami młodego pokolenia i ma na swoim koncie kilka prawykonań chóralnych utworów a cappella. Dyskografia chóru obejmuje dwie płyty: wydaną w 2014 roku „Nie tylko kolędy” (z nowatorskimi opracowaniami kolęd) oraz premierowe nagranie utworów Marka Raczyńskiego na płycie „Media Vita” z 2017 roku. Zespół jest laureatem wielu ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów chóralnych ( od Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Religijnej , Ogólnopolskiego Konkursu Ars Liturgica , Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Chóralnej po Ogólnopolski Konkurs Chóralny im. Wacława z Szamotuł).
„Wacław Reimagined” to nowe odkrywanie twórczości Wacława z Szamotuł, teraz budowane brzmieniem nowych koncepcji kompozytorskich i wykonawczych. „ To spojrzenie – konkluduje Małgorzata Pawłowska – które z jednej strony wyraża szacunek względem wykonawstwa historycznie poinformowanego, z drugiej – oddaje świadomość tego, że teraźniejszość ma swoje prawa, a zatem interpretacja dokonująca się dziś siłą rzeczy staje się bardziej „współczesna” niż „renesansowa”. Czas przeszły komponowania przez mistrza epoki odrodzenia zderza się tu z czasem teraźniejszym percepcji twórców, wykonawców i odbiorców. To twórczość Wacława ponownie zinterpretowana, to wreszcie jego muzyka „na nowo wyobrażona”.
