Dexter Gordon ( 27.02.1923-25.04.1990)  należał do najważniejszych i najwybitniejszych saksofonistów jazzu. Mimo że zwykle traktuje się go jako wybitnego przedstawiciela be-bopu, w jego grze zawsze wyczuwa się także szacunek do tradycji swingowej, co zapewne wypływało z jego wcześniejszych muzycznych doświadczeń. W utworach utrzymanych w szybkim tempie, zwłaszcza w duetach i tenorowych pojedynkach grę Dextera Gordona znamionuje zdecydowanie i spora doza agresywności; z kolei w balladach był na przemian szorstki lub bardzo czuły. Niezależnie od charakteru kompozycji jego improwizacje uderzały wyobraźnią, a zarazem płynącym z doświadczenia autorytetem i samokontrolą.

Pierwszy kontakt z muzyką Dexter Gordon rozpoczął od nauki na klarnecie, by już jako 15-latek przerzucić się na saksofon tenorowy. Od 1940 roku,  przez ponad dwa lata,  grał w zespole Lionela Hamptona, później występował z Lee Youngiem, Fletcherem Hendersonem, Louisem Armstrongiem i Billym Ekcstine’m; prowadził też własny zespół. Do końca 1944 roku Dexter Gordon był już dość dobrze zorientowany w nowych nurtach jazzu, a bezpośredni kontakt z czołowych przedstawicieli be-bopu zdecydował o jego stylistycznych preferencjach. W ciągu następnych kilku lat występował zarówno na Wschodnim, jak i Zachodnim Wybrzeżu całkowicie ignorując sztuczny, choć poręczny, podział na dwie formy bopu istniejący w początkach lat 50-tych. Jednym z jego partnerów był wówczas Wardell Gray, z którym dokonał kilkunastu znakomitych, po wielokroć naśladowanych przez innych, nagrań. Kariera Dextera Gordona w drugiej połowie lat 50-tych uległa zahamowaniu ze względu na jego problemy z narkotykami, ale już pod koniec dekady poradził sobie z uzależnieniem i wrócił na estradę. Lata 60-te i 70-te upłynęły mu na nieustających trasach koncertowych – zwłaszcza w Europie, gdzie mieszkał przez większość czasu – które przyniosły mu znaczną popularność. Po powrocie do USA w 1976 roku nagrał kilka wysoko cenionych płyt, na których zademonstrował niespotykaną dojrzałość stylu, który przy tym brzmiał świeżo i intrygująco. Być może z powodu nie najlepszej formy muzycznej, jaką przejawiał w ostatnich latach kariery w latach 80-tych nie cieszył się zainteresowaniem ze strony wielkich wydawnictw płytowych. Dopiero w 1985 roku pojawiła się na rynku podwójna płyta „Nights At The Keystone” wydana przez Blue Note Records z wyborem nagrań koncertowych artysty z lat 1978-79 ( uzupełniona o nowe nagrania pozycja ta ukazała się w 1990 roku jako album trzypłytowy pod tym samym tytułem). Niestety sukces zawodowy zbiegł się z dość sporym chaosem w jego życiu prywatnym. Momentem zwrotnym w jego karierze był występ w filmie „’Round Midnight” z 1986 roku . Za swoją, wręcz autobiograficzną, rolę saksofonisty- alkoholika Dexter Gordon został nominowany do Oscara.

Dionizy Piątkowski