NICHOLAS PAYTON – From New Orleans to Grammy

Nowoorleański trębacz Nicholas Payton to jeden z najważniejszych muzyków dzisiejszego jazzu, który z niezwykłą wirtuozerią kontynuuje tradycję wielkich mistrzów tego instrumentu z południa Stanów Zjednoczonych. Laureat nagrody Grammy, jeden z czołowych światowych trębaczy jazzowych, multiinstrumentalista, wokalista, kompozytor. Jest powszechnie uważany za jednego z największych artystów naszych czasów, który zdobył szacowne miejsce w historii muzyki Jak przystało na mieszkańca Nowego Orleanu i przyjaciela rodziny Marsalisów darzy głębokim szacunkiem tradycję jazzową. Nowoczesnym jazzem i możliwościami improwizacji jazzowej zainteresował go Wynton Marsalis, z którym koncertował w Nowym Orleanie i do dziś związany jest z jego Lincoln Center Jazz Orchestra. Przez wiele sezonów terminował u Ellisa Marsalisa,który zabierał młodego Nicholasa do wspólnej „szkółki”, jaką serwował swoim synom: Branfordowi, Delfayo’wi i Wyntonowi. Z Ellisem Marsalisem trębacz podjął także studia w New Orleans Center for the Creative Arts oraz na University of New Orleans pod okiem legendarnego Harolda Battiste.

„Rytm i groove zawsze były bardzo ważnymi elementami mojej muzyki – mówi w ciekawej rozmowie z Markiem Romańskim / Jazz Forum – Właściwie nie tylko muzyki, ale całego życia. W Nowym Orleanie rytm był cały czas wokół mnie. Do niego się pracowało, tańczyło, żyło po prostu. Oczywiście w jazzie rytm jest najważniejszy, ale nie tylko w jazzie. To on organizuje muzykę, umieszcza ją w czasie, powoduje, że staje się muzyką, a nie przypadkowym ciągiem dźwięków. Utwory na mojej nowej płycie powstawały najpierw jako rytmy, a ponieważ rytm zawsze jest we mnie, to właściwie nie mogę powiedzieć, że je napisałem, one napisały się same”.

Nicholas Payton to jeden z tzw. młodych lwów nowoorleańskiego jazzu lat dziewięćdziesiątych i jak Wynton i Branford Marsalisowie ikoną Nowego Orleanu, związaną zarówno z tradycją tego miasta, jak i rodzinnym umiłowaniem do muzyki. Wychował się w mieście jazzu – Nowym Orleanie w rodzinie o tradycjach muzycznych: ojciec Walter Payton jest cenionym jazzowym i klasycznym basistą, matka Maria Payton – znaną śpiewaczką operową i pianistką klasyczną. Pierwsze nauki gry na trąbce oraz zasady muzyki wpajał kilkuletniemu synowi ojciec. Nicholas pierwszą trąbkę dostał w wieku czterech lat, a nim skończył dziewięć, brał już udział w sesjach z miejscowymi zespołami, w wieku 12 lat był członkiem zespołu All Star Brass Band, z którym zagrał wiele koncertów i tras koncertowych. Jako lider nagrał wiele ciekawych albumów i koncertował na całym świecie, zarówno z własnymi grupami, jak i gościnnie z zespołami wybitnych jazzmanów (od Joe Hendersona, Wyntona Marsalisa, Herbie’go Hancocka po Christiana McBride’a, Joshua Redmana, Roy’a Hargrove’a). Koncertował także z legendarnymi artystami takim, jak m.in Ray Brown, Ray Charles, Art Blakey, Roy Haynes, Marcus Roberts, Clark Terry, Elvin Jones, Doc Cheatham, współpracował z gwiazdami jazzowej wokalistyki: Cassandrą Wilson, Jane Monheit i basistką Esperanza Spalding.

Trębacz z Nowego Orleanu wspaniale komponuje, aranżuje, wykonuje i nagrywa muzykę z własnymi grupami, solo, w duecie, trio, kwartecie, kwintecie, sekstecie oraz i 21-osobowym big bandzie. Dla Verve Records, w 1992 roku nagrał swoją pierwszą, ważną płytę „From This Moment”. W dwa lata później uczestniczył w nagraniu ścieżki dźwiękowej do filmu „Kansas City” Roberta Altmana i niebawem (w 1997 roku) otrzymał Grammy Award za płytę „Doc Cheatham & Nicholas Payton” (23-letni trębacz z Nowego Orleanu gra z legendarnym, 91-letnim weteranem jazzu).

W 2011 roku nagrał „Bitches” – autorski „concept album” z kilkunastoma utworami, gdzie sam śpiewa, gra nie tylko na trąbce, ale i każdym innym instrumencie. W nagraniu towarzyszą mu takie gwiazdy jak Cassandra Wilson i Esperanza Spalding. Rok później zrealizował, w pełnym orkiestrowym składzie, swoją kompozycję, „The Black American Symphony”, najbardziej ambitne dzieło w jego dorobku. Przyświecał mu cel podkreślenie znaczenia amerykańskiej czarnej muzyki dla kultury światowej. Rozległa dyskografia trębacza i kompozytora obejmuje kilkadziesiąt albumów (od warsztatowej formacji SF Jazz Collective po interesujące autorskie projekty „Afro-Carribbean Mix Tape”).

„Trąbka Paytona i jego solówki wymykają się jakiejkolwiek klasyfikacji i stanowią sedno tworzenia muzyki – pisał o muzyce trębacza wybitny krytyk Howard Reich w prestiżowym Chicago Tribune – Nicholas Payton nagina dźwięki poza granice rozpoznawalności. Jego solówek nie da się w żaden sposób opisać, zaklasyfikować do żadnego z gatunków. Są zarówno zuchwale oryginalne, jak i technicznie imponujące”.

Youngblood (1992- z Elvinem Jonesem), Going Home (1992- z Elvinem Jonesem), From This Moment (1994), Underground (1995), Gumbo Nouveau (1995), Kansas City (1995), Damn! (1996) – z Jimmy’m Smithem), They Come To Swing (1996 – z Lincoln Jazz Center Orchestra), New Orleans Collective (1996), Pink Elephant Magic (1998), Fingerpainting: The Music of Herbie Hancock (1997), Doc Cheatham & Nicholas Payton (1997), Joe Henderson Big Band (1998), Payton’s Place (1998), Nick @ Night (1999), The New Orleans All Star Stompers (1999), Dear Louis (2001), Summit Meeting (2001), Sonic Trance (2003), Into the Blue (2005), The Bright Mississippi (2009 – z Allenem Toussaintem), Bitches (2011), Live at Bohemian Caverns (2012), Sketches of Spain (2013), Numbers (2014), Letters (2015), The Egyptian Second Line (2016), Afro-Caribbean Mixtape (2017)