John Coltrane  – saksofonista, kompozytor, innowator nowoczesnego jazzu. Nie  próbując  utożsamiać  się z hard – bopem czy modern-jazzem,  wybrał  własną  drogę jazzowej awangardy. Zmiany, jakich dokonał  Coltrane  w  muzyce  jazzowej  są nieporównywalne z  dotychczasowymi  innowacjami  np. Charliego Parkera  czy Milesa Davisa, zaś jego  Kwartet  okazał  się  jedną  z  najznakomitszych  formacji  w  historii  nowoczesnego  jazzu. Nagrania z lat  sześćdziesiątych  nie  straciły nic ze swej świeżości i stanowią  inspirację dla współczesnego , nowoczesnego jazzu .

Przez zaledwie siedem lat John Coltrane stworzył muzykę, która stała się podstawą nowoczesnego jazzu. Do dzisiaj wznawiane są nieznane nagrania Coltrane’a, które swym rewolucyjnym zamętem udowadniają, jak ogromną energią naładowany był „moment kreacji” poszczególnych nagrań i kompozycji. Nowe  spojrzenie  na  modern-jazz  i dowolne traktowanie dyscypliny jazzowej spotykały  się  początkowo  ze  zrozumiałą  krytyką. Ostra, momentami wręcz  brutalna   gra   wywoływała z jednej strony ataki krytyków, z  drugiej zaś zachwyt entuzjastów jazzowej awangardy. Coltrane  nie zapominał  o tradycji, nagrywając kompozycje z kanonu jazzu, a nawet bluesa. Albumy  ‘Ballads” czy ‘Gentle Side Of John Coltrane’  ukazywały awangardowego muzyka w „ułatwionej” wersji nowoczesnego jazzu. Nagrania te brzmią  spokojniej i liryczniej, jakby artysta odległy był od nerwowych drgań awangardy i hard-bopu.  Zupełnie inny charakter miała jedna z najwspanialszych kompozycji w całej historii jazzu: hipnotyczny i żarliwy hymn religijny  ” A Love Supreme”.

Sytuacja społeczna  amerykańskich lat sześćdziesiątych sprawiła, że nowatorskie nagrania Coltrane’a zostały potraktowane przez część odbiorców jako awangardowe manifesty murzyńskich ruchów społecznych. Wraz z muzyką rodził się ruch społeczny i artystyczny, który z czasem nabrał afro-amerykańskiej manifestacji. Coraz częstsze sięganie przez artystę do kanonu i skojarzeń afrykańskich, duma z afro-amerykańskiego pochodzenia czy wręcz polityczne manifestowanie „nowym jazzem”  stały się atrybutami, które plasowały nagrania Coltrane’a także poza artystycznym obiegiem. John Coltrane wprowadził  szereg  innowacji  o charakterze techniczno-brzmieniowym: po raz  pierwszy   w   historii   jazzu  używał  saksofonu  sopranowego,  posługiwał  się  głosem  jako tłem dźwiękowym, eksperymentował z  muzyką hinduską, swobodnie traktował improwizację. Okazał się innowatorem, który wyznaczył drogę rozwoju jazzu na kolejne dekady.

Dionizy Piątkowski