Kiedy Toshiko Akiyoshi przeprowadziła się ( z rodzinnej Mandżurii) do Japonii w 1947 roku była już biegłą pianistką klasyczną. Tam zainteresowała się jazzem a po nagraniach dla wybitnego producenta i promotora Normana Granza, Toshiko Akiyoshi posłuchała rady Oscara Petersona i wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych, gdzie podjęła naukę w  Berklee School of Music. Współpracowała z wieloma małymi zespołami, prowadzonymi m.in. przez Charlie’ego Mariano (którego wkrótce poślubiła) i Charlesa Mingusa. Chociaż doskonale sprawdzała się jako pełna wyobraźni i polotu pianistka, wyraźnie zainspirowana stylistyką Buda Powella, najbardziej interesowało ją komponowanie, zwłaszcza na duże składy orkiestrowe. W 1967 roku jej utwory zostały wykonane w nowojorskiej Town Hall przez specjalnie skompletowaną na tę okazję orkiestrę. We wczesnych latach 70-tych Toshiko Akiyoshi przeniosła się do Los Angeles, gdzie współpracowała ze swoim drugim mężem, saksofonistą tenorowym, Lew Tabackinem. Utworzyli orkiestrę składającą się z wielu znamienitych przedstawicieli nowoczesnego west coast jazzu a sama orkiestra  stała się poligonem doświadczalnym dla talentu kompozytorskiego Akiyoshi i solistycznego Tabackina. Po przeprowadzce (w połowie lat 80-tych) do Nowego Jorku  Toshiko Akiyoshi nadal prowadziła big-band, ale udzielała się także w autorskich formacjach awangardowych.

Obszerna dyskografia artystki obejmuje wybitne albumy, takie jak debiutackie “Toshiko’s Piano” oraz “Amazing Toshiko Akiyoshi” – sesje z 1954 roku, “The Toshiko Trio’1954”, “ Jam Session For Musicians: The Historic Mocambo Session’ 54”, “Toshiko, Her Quartet”, “ The Many Sides Of Toshiko”, “ United Nations”, “Toshiko Meets Her Old Pals”, “Country And Western Jazz Pianos” ze Stevem Kuhnem, “Mariano-Toshiko Quartet’1963” z Charlie’m Mariano, “Toshiko At The Top Of The Gate’1968”, “Toshiko Akiyoshi Quartet 1,2,3”, “Solo Piano”, “Dedications,  “Toshiko Akiyoshi-Lew Tabackin Big Band Live At  Newport’ 77”, “Toshiko Akiyoshi Plays Billy Strayhorn”, “Salted Ginko Nuts”, “Notorious Tourist From The East”, “Just Be-Bop”, “Interlude”, “ Remembering Bud – Cleopatra’s Dream”, “Desert Lady-Fantasy” oraz kolekcje nagrań z Lew Tabackinem ( Kogun”, “Long Yellow Road”, “Tales Of A Couresan”, “Road Time”, “Insights”, “March Of The Tadpoles”, “ Dedications II “, “Tanuki’s Night Out”,  “ Farewell To Mingus”, “Sumi-e”, “Finesse”,  “European Memories’1982”, “From Toshiko With Love”).

Toshiko Akiyoshi jest dzisiaj wyjątkową, kreatywną artystką i należy do grona najwybitniejszych żyjących kompozytorów i aranżerów orkiestrowych ( wielokrotna laureatka prestiżowego plebiscytu magazynu Down Beat). W swoich orkiestrach wykorzystuje indywidualne brzmienie i styl każdego instrumentalisty jako integralne elementy muzycznego oblicza całego zespołu. Jej oryginalne kompozycje, w których często łączy jazz z muzyką japońską, oraz wyrafinowane aranżacje utworów wykonywanych perfekcyjnie, doprowadziły do stworzenia unikatowego brzmienia big-bandowego, tworzącego nową jakość w światowym jazzie. Jej życiu i karierze poświęcony jest dokumentalny film z 1984 roku „Jazz Is My Native Language”.  

Dionizy Piątkowski