Sonny Rollins to niewątpliwie jeden z najwybitniejszych saksofonistów i twórców jazzu. W 1956 roku nagrał ( z sekcją rytmiczną z zespołu Johna Coltrane’a: Paulem Chambersem i Phillym Joe Jonesem) jedną z najważniejszych swoich płyt – „Tenor Madness”.

Starszy brat Rollinsa grał na skrzypcach, zaś Sonny w wieku 9 lat zaczął pobierać lekcje gry na fortepianie, by niebawem (mając 11 lat) grać na saksofonie. W 1944 roku grał w  na saksofonie altowym, później (już w 1947 roku) wybrał saksofon  tenorowy. Jeszcze w szkole założył własna grupę, do której zaprosił Jackie’go McLeana, Kenny’ego Drew i Arta Taylora. Przez wiele miesięcy (1948 ) ćwiczył z zespołem Theloniusa Monka. Pierwszą sesję nagraniową zrealizował ( w 1948 roku) z wokalistą Babsem Gonzalezem; wkrótce nagrywał z Budem Powellem, Charliem Parkerem, Maxem Roachem, Fatsem Navarro i J.J.  Johnsonem ( z którym zarejestrował swą pierwszą kompozycję „Audubon”). Jego nowoczesne podejście do be-bopu zjednywało mu wielu entuzjastów oraz doskonale rekomendowało u innych innowatorów modern-jazzu: Milesa Davisa, Arta Blakeya, Charliego Parkera, Theloniousa Monka. W 1949 roku Rollins koncertował wraz z Milesem Davisem a ta doskonale rozwijająca się ( oraz perfekcyjnie i artystycznie uzupełniająca) współpraca zaowocowała nie tylko doskonałymi nagraniami, ale przede wszystkim włączeniem kilku kompozycji do jazzowego repertuaru obu muzyków: w 1954 roku Davis dokonał z Rollinsem nagrań, w tym trzech ważnych kompozycji tenorzysty: „Airegin” , „Oleo” i „Doxy”. Niefortunnie. tak doskonale rozwijająca się współpraca została przerwana wyjazdem Rollinsa  do Chicago; Davis natychmiast wybrał na jego miejsce Johna Coltrane’a .

W styczniu 1956 roku  kiedy kwintet Clifforda Browna i Maxa Roacha stracił w Chicago swego tenorzystę ( Harolda Langa) na jego miejsce wszedł Sonny Rollins ( pozostając w zespole przez półtora roku). Od tej pory Rollins zaczął kierować  także własnymi zespołami ( choć w 1957 roku pojawił się na krótko w zespole Milesa Davisa). W 1956 roku nagrał ( z sekcją rytmiczną z zespołu Coltrane’a: Paulem Chambersem i Phillym Joe Jonesem) jedną z najważniejszych swoich płyt – „Tenor Madness”. Tytułowy utwór prezentował starcie tenorzystów, gdzie melodyczne myślenie Rollinsa atakowało  stężoną frazę Coltrane’a. W kwietniu 1956 roku Rollins nagrał  kolejny rewelacyjny  album „Saxophone Colossus” doskonale plasujący tenorzystę na rynku jazzowym. Historycznego wymiaru nabrały kolejne nagrania Rollinsa: ”St.Thomas”, ’Blue 7”, „Wagon Wheels”, ”Valse Hot” oraz albumy „Way Out West i „The Freedom Suite”. Znamiennym w muzyce i karierze Rollinsa było pojawienie się na jazzowej scenie Ornette’a Colemana oraz jego nowoczesnej muzyki. Dotychczasowy ‘król jazzowego saksofonu” nabrał pokory i ze sporym zainteresowaniem przyglądał się koncepcjom free-jazzu Colemana. Prawie dwa lata  (od lata 1959 do jesieni 1961 roku) Rollins nie uczestniczył w  jazzowych projektach oraz zarzucił koncerty i nagrania. W 1961 roku  powrócił do pracy z Jimem Hallem, a następnie dołączył nieoczekiwanie  do zespołu Colemana. Album „Our Man In Jazz „ ukazuje Rollinsa, atakującego z pasją obszary nowoodkrytej  swobody, tworząc np. z  dwudziestominutowego „Oleo” doskonałą wizytówkę nowoczesnego jazzu. Potem znów przemienił się w podróżującego solistę, angażując do akompaniowania w trasie koncertowej w Europie miejscowe sekcje rytmiczne. W 1966 roku nagrał album „East Broadway Rundown” z sekcją rytmiczną z klasycznego kwartetu Coltrane’a ( Jimmy Garrison, Elvin Jones). Sonny Rollins postrzegał wtedy zmiany formalne i strukturalne jazzu, jako konsekwencję kreatywną tej muzyki. By wzbogacić własne postrzeganie jazzu i wzbogacanie go nie tylko o elementy ekspresyjnej improwizacji zainteresował się muzyką etniczną i studiami w Indiach i Japonii ( 1968-71). W 1973 roku  Rollins nagrał „ Horn Culture” wspierając się akompaniamentem  zelektryfikowanych instrumentów. Mimo charakterystycznych, pełnych ambicji solówek Rollinsa, całość ugrzęzła w miernym jazz-rocku. Album Cutting Edge” z 1974 roku zawierał brawurowe wykonanie „To A Wild Rose”, ale zespół ponownie nie zachwycał. Dużo ciekawiej Rollins prezentował się na koncertach ( z doskonałym,  na żywo albumem „Sonny Rollins Live”).

W 1978 roku Rollins koncertował w ramach Milestone All Stars,  zespołu złożonego z jazzowych gwiazd tej oficyny (McCoy Tyner, Ron Carter i Al Foster). Niestety, w grupie było zbyt wielu indywidualistów, i choć powstawała ciekawa muzyka, to wyczuwało się brak emocjonalnej współpracy. Rozgoryczony brakiem komercyjnego sukcesu Sonny Rollins odrzucał odtąd wszelkie oferty klubowych występów decydując się wyłącznie na koncerty w ramach prestiżowych festiwali. W 1985 roku S. Rollins dokonał  ( w Museum Of Modern Art) nagrania  bez sekcji rytmicznej ( „The Solo Album”). Entuzjastycznie przyjęty przez krytyków stał się zaczątkiem nowego etapu w karierze i muzyce saksofonisty. Już w trasę koncertową w Europie  wybrał się z  basisty Victorem Bailey’em i perkusistą Tommym Campbellem. Eksperymentowanie w ramach szeroko pojętego jazzu stało się odtąd stałym elementem muzyki Rollinsa. W 1986 roku jego album „Concerto For Saxophone And Orchestra” miał swe prawykonanie w Japonii. W 1988 roku dołączył do nowej, jazzowej awangardy (perkusisty Marvina „Smitty” Smitha), nie stronił także od komercyjnych przedsięwzięć (np. album „Dancing In The Dark”).

Mimo dość ekscentrycznych projektów Sonny Rollins  jest niewątpliwie jednym z najwybitniejszych saksofonistów i twórców jazzu. Najnowsze, jubileuszowe albumy z serii Road Show ” są nie tylko dokumentem jego ostatniej, jazzowej kondycji, ale przede wszystkim wspominkowym zapisem niepowtarzalnych koncertów. Z brawurową obsadą  oraz równie wspaniałymi interpretacjami. Magazyn „ Stereophile ”  rekomenduje nagrania : „ to albumy, które powinny znaleźć się na żelaznej liście płyt stanowiącej elementarz każdego miłośnika jazzu „.

Sonny Rollins to dwukrotny laureat Grammy, zdobywca „ muzycznego Nobla ” – Polar Music Prize oraz seryjny zwycięzca plebiscytów magazynów jazzowych. Odznaczony najważniejszym laurem      dla amerykańskiego artysty: medalem National Medal of Arts.

 

 

Dionizy Piątkowski