Stan Kenton (15.12.1911-25.08.1979) – wybitny innowator progresywnego, nowoczesnego jazzu. Zaczynał od grania w różnych zespołach, głównie Zachodniego Wybrzeża, w tym z Everettem Hoaglandem i Vido Musso.  W 1941 roku zdecydował się założyć własny big-band. Był mocno uzależniony w swych koncepcjach od komercyjnych oczekiwań sieci sal tanecznych tamtych lat. Jego orkiestra nosząca nazwę Artistry In Rhythm, odznaczała się potężną sekcją blachy, zaś muzyka – fantazyjnym prowadzeniem głosów saksofonów, odbiegającym od sposobu aranżacji co bardziej ortodoksyjnych konkurentów. Big-band Kentona zdobył sobie godne uwagi uznanie wśród młodszej części publiczności, której odpowiadała muzyka głośna i szorstka. Do końca lat 40-tych popularność muzyki Kentona szybko rosła, w oczywisty sposób dowodząc niewrażliwości na zmienne koleje losu innych big-bandów. Przez orkiestrę przewinęło się wielu młodych, zdolnych muzyków, jak Buddy Childers, Art Pepper, Kai Winding, Shelly Manne, Bob Cooper i Laurindo Almeida. Grali oni  głównie skomplikowane aranżacje Kentona, Gene’a Rolanda i Pete’a Rugolo. Wokalistkami orkiestry były ówczesne divy jazzowej wokalistyki : Anita O’Day, June Christy i Chris Connor.

W latach 50-tych Stan Kenton przedstawił nową, 43-osobową orkiestrę, tym razem nazwaną Innovations In Modern Music. Jako soliści zarówno grali  Art Pepper i Shelly Manne, jak też nowi muzycy: Maynard Ferguson i Bud Shank. Złożone, stylizowane na pseudo-klasykę aranżacje pisane m.in. przez Boba Graettingera okazały się mniej ekscytujące niż produkcje orkiestry z okresy Artistry In Rhythm. Dopiero trasa po Europie w 1953 roku  potwierdziła międzynarodową reputację Kentona i zachwyt dla jego nowoczesnej orkiestry. Big-band, zredukowany do  19-osobowej obsady, nazwany teraz New Concepts In Artistry In Rhythm, występował dalej i nagrywał, w oparciu o aranżacje Rolanda, Gerry’ego Mulligana i Johnny’ego Richardsa.

Stan Kenton zawsze chętnie lansował nowe koncepcje, lubił też czytelnie je określać, stąd  ( w latach 60-tych ) przedstawił orkiestrę pod nazwą New Era In Modern Music, czyli  23-osobowy big-band, w skład którego wchodziły melofony oraz orkiestrę Neophonic lansującą muzykę neoklasyczną. W latach 70-tych Kenton zainteresował swoich muzyków modnymi rytmami rocka i fusion. Odmiennie, niż większość liderów dużych zespołów, Kenton spolaryzował fanów jazzu, budząc wśród nich uwielbienie dla różnej, nie zawsze stricto jazzowej konwencji. Jego big-band na pewno nie swingował z gracją orkiestry- na przykład modnego wtedy Jimmiego Lunceforda. Niektóre aranżacje były często  zbyt monolityczne, ale aby je wykonywać efektownie potrzebny był perfekcyjny zespół i doskonali soliści. Big-band Kentona jednak był doskonałym warsztatem dla wielu wybitnych muzyków (od Lee Konitza i Stana Getza po Maynarda Fergusona i Arta Peppera); wolno tu też było aranżerom (np. Pete Rugolo, Shorty Rogers, Gerry Mulligan, Bill Russo, Neal Hefti) swobodnie eksperymentować w zakresie koncepcji orkiestrowych.

 

Dionizy Piątkowski