Przy dość prężnie działającym komercyjnym rynku wydawniczym, nagrania oraz albumy rejestrujące trudne, często awangardowe projekty muzyczne wymagają nie lada odwagi oraz determinacji. Tylko niewielu autentycznych entuzjastów nowej muzyki improwizowanej postanowiło rejestrować, wydawać i promować to, co najczęściej unika wielkich estrad, wielotysięcznej publiczności i komercyjnego, merkantylnego sukcesu. Z ogromnym zachwytem i uznaniem przyjmuję przeto każde takie próby, a już stały i systematyczny cykl wart jest najwyższej uwagi i poszanowania. Na lokalnym rynku fonograficznym pojawił się ważny trend, który budowany licznymi wydawnictwami oraz koncertami skupia wokół siebie znaczne grono ortodoksyjnych wyznawców jazzu oraz tych, dla których słowo „awangarda” jest kluczem do pełnego rozumienie i postrzegania muzyki improwizowanej. Co ciekawe, za każdym z tych przedsięwzięć stoją zazwyczaj gorliwi entuzjaści takich brzmień. To dzięki ich determinacji mamy dzisiaj doskonale udokumentowaną rodzimą scena nowoczesnego, awangardowego jazzu oraz liczne nagrania wybitnych osobistości muzyki improwizowanej. Jeszcze nie tak dawno mentorem nowych brzmień była krakowska oficyna Not Two ( Marka Winiarskiego), któremu wtórowała poznańska Fripp/Multikulti ( Tomka Konwenta) oraz – wraz z rozległym katalogiem (ponad 200 tytułów) jakie wprowadziła warszawska For Tune Records. Od kilku sezonów fonograficzną elitę improwizowanego jazzu tworzyFundacja Słuchaj , której kilkadziesiąt tytułów dokumentuje to, co najważniejsze w dzisiejszej, muzycznej awangardzie i jazzie.
Spirius Movens całego projektu jest Maciej Karłowski, kurator festiwalu Ad Libitum, krytyk muzyczny i znawca awangardowego jazzu, szef portalu jazzarium.pl oraz producent sesji i płyt Fundacja Słuchaj !. „ Wydają u nas muzycy z Polski i z zagranicy, zaczynający kariery i mistrzowie od lat uważani za gwiazdy w swoich dziedzinach – mówi Maciej Karłowski. Potem te płyty znajdują swoje miejsce w tekstach w Jazzarium, tam możemy je promować i zachęcać słuchaczy, aby sięgnęli po muzykę, która uchodzi uwadze wielkiego przemysłu płytowego i wielkiego rynku medialnego. Słowem, jest to zdecydowanie misja, także praca w sporej części dla idei, ale jaka inna ma na dłuższą metę sens? Jest to szczera satysfakcja i jeszcze większa przyjemność”.
Z pewnością ważna jest promocyjna rola, jaką Fundacja Słuchaj ! odgrywa prezentując polskich twórców jazzu, zwłaszcza tych, którzy nie ulegają komercyjnej presji. Ważne zatem staja się albumy „Komeda Ahead” ( kontrabasisty Marcina Olesia, wibrafonisty Christophera Della i perkusisty Bartłomieja Olesia) w nowatorskiej interpretacji kompozycji Krzysztofa Komedy-Trzcińskiego; saksofonista Dominik Strycharski doskonale rozgrywa kompozycje Erica Dolphy’ego ( album „Flauto Dolphy”) lub wraz z basistą Rafałem Mazurem tworzy „in performance” nowe kompozycje( album „Myriad Duo”); ciekawe projekty realizuje basista Maciej Grabowski ( „Sesto Elemento” z trębaczem Piotrem Damasiewiczem, ”City of Gardens”z formacja RGG, „The Owl On The Way” czy wspólny koncert „Live @ Alchemia” z Evanem Parkerem); basista Ksawery Wójciński realizuje projekty w duecie ( „Night Talks”), w trio („Conversations With Space”) oraz standardowym kwartecie ( „Delusions”); gitarzysta Marcin Olak realizuje „Bessarabian Journey” ( z Krzysztofem Szmańdą-dr, Patrykiem Zakrockim-viola i Maciejem Szczycińskim-bas) oraz – w trio – „Spontaneous Chamber Music”; jest także w katalogu Fundacja Słuchaj ! dokument szczególny, album „Warsaw Improvisers Orchestra” – projekt skupiający ponad 50 polskich awangardzistów zrealizowany w Centrum Sztuki Współczesnej; jest także koncertowa edycja „Sufia Quartet” Dominika Bukowskiego z gościnnym udziałem trębacza Amira Elsaffara oraz ciekawy„Sundogs”
Odnieść można wrażenie, że rezydentem polskiego środowiska awangardzistów jest hiszpański pianista i kompozytorAgusti Fernandez. Tylko w ostatnich latach w ramach krakowskiego Not Two Records ukazało się pięć jego płyt, a w katalogu Fundacja Słuchaj ! dyskografia katalońskiego artysty jest równie imponująca: „ The Liquid Trio Plays Beroulli ”- salamancki koncert trio z jego udziałem, jest „ Spontaneus Chamber Music vol. 2 ”z Marcinem Olakiem i Patrykiem Zakrockim, a także „ Louisiana Variations ” z Torbenem Snekkestadem i Barry’m Guyem. Nadto flagowy „Augusti Fernandez Celebration Ensemble”, „Ultra” z Joe Morrisem i kameralistami, duet ‘Revelation” ze skrzypaczką Jasmine Azaiez oraz wspaniały dokument “River Tiger Fire” – czteropłytowy zestaw zrealizowany w czasie Ad Libitum Festival 2014 i urodzinowa fiesta wybitnego artysty.
W katalogu Fundacja Słuchaj ! jest także zestaw obejmujący projekty zagranicznych awangardzistów jazzu ( „ Full Circle”– Hamida Drake’a i Neda Rothenberga, ”Of Echoing Bronze” trębaczy Nate’a Wooley’a i (także saksofonisty) Torbana Snekkstada, trio Barry’ego Guy’a z albumem „Without Borders” oraz weterana improwizacyjnego jazzu, Trevora Wattsa z ciekawym albumem „Dialogues with Strings”. Niezwykle ważnymi- dla promocji polskiego jazzu- są nagrania i wspólne projekty wybitnych artystów, ktorzy swoją artystyczną wizję realizują z polskimi muzykami. Najprzedniejszym takim dokumentem są z pewnością albumy jakie realizuje Mikołaj Trzaska („City Fall” z Evanem Parkerem, Johnem Edwardsem i Mark’em Sandersem oraz „ Catapulta De Pols D’estrelles” z perkusistą Vasco Trilla).
Ogromny katalog płyt Fundacja Słuchaj ! obejmuje szeroko rozumiane nowe, awangardowe odcienia muzyki improwizowanej. Słowo „jazz’ jest tutaj często kluczem do zrozumienie zawiłych muzycznych skojarzeń, ale jest także określonym symptomem tego, czym jest dzisiaj improwizowana kreacja twórcza. Maciej Karłowski nie jest archiwistą nowoczesnego jazzu, staje się bardziej kuratorem i producentem, który daje muzykom ogromne pole autorskiej kreacji. Sesje budowane są z pomysłem, ale – zdaje się- nie są też precyzyjnie aranżowane. Stąd w katalogu wytwórni albumy o sporej różnorodności, artystycznej emocji i konsekwentnej , improwizatorskiej witalności. Do tego spójna i w swojej prostocie, charakterystyczna grafika i layout okładek powodują, że cały cykl płyt Fundacji Słuchaj ! jest znamiennym dokumentem i ważnym wydarzeniem artystycznym.
„ W przypadku muzyków – mówi Maciej Karłowski w jednym z wywiadów – wystarczy zdać sobie sprawę z tego, że proces twórczy to nie tylko ujęte w partytury zamysły kompozytorskie, że muzyka nie dzieje się wyłącznie wówczas, gdy odczytujemy, a potem interpretujemy czyjeś dzieła. Dzieje się również wtedy, a może przede wszystkim wówczas, gdy muzyk rezygnuje ze swojej pozycji odtwórcy i decyduje się zawierzyć swoim zdolnościom kreacyjnym”. Stąd w katalogu Fundacja Słuchaj ! znajdują się zarówno ciekawe, premierowe nagrania polskich muzyków, dokumentacje z arcyważnego na polskiej scenie muzycznej festiwalu Ad Libitum ale także wydawnictwa, które realizują wybitni, światowi muzycy i kompozytorzy.
