Legendarna wokalistka i pianistka Dardanelle ( Dardanelle Breckenridge lub  Marcia Marie Mullen ) urodziła się 27.12.1917 w Avalon, w stanie Mississipi ( zmarła w Memphis 8.08.1997) to  zapomniana w Europie ikona amerykańskiego jazzu. Grając i śpiewając od dzieciństwa, Dardanelle rozwijała swoje zdolności w szkole średniej i na uniwersytecie. Na przełomie lat 30-tych i 40-tych współpracowała z grupami ze Wschodniego Wybrzeża, Waszyngtonu i Filadelfii. Na początku lat 40-tych utworzyła  własne trio ( wraz Paulem Edenfiledem i Talem Farlowem) i dopiero wtedy rozpoczęła się jej estradowa kariera. W 1945 roku zostali zaangażowani do popularnego wtedy, nowojorskiego klubu Copacabana. Do końca dekady trio Dardanelle (liderka grała na fortepianie, wibrafonie i śpiewała) występowało w ekskluzywnych nowojorskich hotelach, koncertowało w całej Ameryce i nagrywało płyty. W 1949 roku Dardanelle wyszła za mąż i  na wiele lat zajęła się tylko rodziną. Na estradę wróciła w 1956 roku. Entuzjastycznie przyjętym koncertem w Chicago. Związała się wtedy kontraktem z radiem i programem telewizyjnym ( jako organistka) i przez cztery lata występowała w programie dla dzieci. We wczesnych latach 60-tych Dardanelle współpracowała z różnym  wykonawcami w Chicago, prowadziła działalność muzyczną w kościołach, m.in. jako kierowniczka chóru. W 1966 roku przeniosła się do New Jersey, gdzie  założyła  nowe, komercyjne  trio ( ze swoim synem Skipem Hadley’em na perkusji), które przez kilka lat działalności występowało przeważnie na prywatnych przyjęciach i  miejscowych klubach. W połowie lat 70-tych  Dardanelle wróciła na profesjonalną estradę jazzową, współpracując z takimi artystami, jak Bucky Pizzarelli i George Duvivier, z którymi w 1978 roku nagrała płytę (na perkusji towarzyszył im Grady Tate). Pod koniec lat 70-tych artystka przeżyła podwójny dramat; swój rozwód i tragiczną śmierć syna. Do muzyki powróciła na początku lat 80-tych znaczącymi koncertami w ważnych salach koncertowych Ameryki i znanych klubach ( od Cookery Club po  Carnegie Hall). Wróciła do nagrywania płyt, najczęściej w doborowym, jazzowym towarzystwie. Najciekawsze z nich to m.in. “Piano Moods”, “,Songs For New Lovers”, “New York, New York: Sounds Of The Apple”, “Colors Of My Life”, “The Two Of Us”,  “Dardanelle Down Home”, “Dardanelle Echoes Singing Ladies”, “Gold Braid”, “Woman’s Intuition”, “That’s My Style”, “Swingin’ In London ”. Występowała w telewizji jako wykonawczyni i prezenterka w programie „Music In Our Lives„; koncertowała na luksusowych statkach, jak „Queen Elizabeth II”, przez pewien czas mieszkała w Tokio. Od 1984 roku mieszkała i pracowała w Oxford, w stanie Mississipi, gdzie prowadziła zajęcia na University of Mississipi. Podczas występów i nagrań często towarzyszył jej na kontrabasie drugi syn, Brian.     była bardzo oryginalną śpiewaczką, ze szczególnym upodobaniem sięgała po refleksyjne ballady mówiące o miłości do ludzi i miejsc, najczęściej na głębokim Południu USA.

Dionizy Piątkowski