Cygański wirtuoz Django Reinhardt (23.01.1910-16.05.1953) jest jednym z niewielu  europejskich innowatorów i twórców, którzy swoją muzyką wywarli tak przemożny  wpływ na rozwój jazzu. Początkowo grał na skrzypcach, by niebawem wybrać gitarę. Już od najmłodszych lat brał udział w estradowych prezentacjach cygańskich taborów. W 1928 roku, w czasie pożaru wozu,  odniósł poważne poparzenia i utracił dwa palce. Aby przezwyciężyć to kalectwo i dalej grać na gitarze, wypracował unikalną technikę gry, co początkowo odbierano jako sztuczkę młodego gitarzysty, ale później postrzegano kalectwo, jako przezwyciężenie technicznych trudności i eksplozje talentu gitarzysty. Być może pierwsze zaproszenia do estradowych popisów podyktowane było „atrakcyjnością” techniki gry na gitarze. Niemniej już pierwsze koncerty ukazały, że publiczność ma do czynienia z wybitnym artystą tragicznie pokrzywdzonym przez los. Django Reinhardta zaangażowano w Paryżu, jako akompaniatora popularnej gwiazdy francuskiej piosenki Jean Sablon.

Przełomowym okazało się jednak spotkanie (w 1934 roku) ze skrzypkiem Stephane’m Grappellim. Perfekcyjne poczucie swingu, mistrzowska wirtuozeria obu artystów spowodowały, że założyli autorski zespół, któremu nadali nazwę Quintette Du Hot Club De France. Niebawem zespół stał się wielka sensacją Paryża a gitarzysta i skrzypek stali się autentycznymi idolami. Odtąd brzmienie, stylistyka, repertuar kwintetu był niedoścignionym standardem obowiązującym zespoły, które tworzyły muzykę w podobnym stylu. Django Reinhardta angażowano także do akompaniowania koncertującym we Francji  amerykańskim artystom jazzu (od  Eddie’go  Southa i Benny’ego Cartera  po Colemana Hawkinsa).Międzynarodową sławę przyniosły mu  nagrania z Quintette Du Hot Club De France. Kwintet rozwiązał się wraz z wybuchem wojny w 1939 roku; Django Reinhardt powrócił do koczowniczego życia, występując w różnych częściach Europy. Pod koniec wojny (w okresie tym zastąpił gitarę akustyczną gitarą elektryczną), otrzymał zaproszenie od Duke’a Ellingtona na koncerty w USA i wkrótce pojawił się w Nowym Jorku. Gitarzysta w  tym czasie próbował lansować nowe pomysły wypracowane przez twórców stylistyki be-bopowej jednak, jego mocno romantyzujący styl niezbyt dobrze przystawał do nowej muzyki, zaś próby Reinhardta bladły przy propozycjach  (brzmienia i stylistyki)  innego gitarzysty, Charliego Christiana. Django Reinhardt, po powrocie do Europy, prowadził ponownie swój własny mały zespół, okazjonalnie powracał też do S. Grappelli’ego i do reaktywowanego Kwitnetu. W latach 40-tych i wczesnych 50-tych  sporo koncertował i nagrywał, pracując równocześnie nad nową karierą : kompozytora. Historyczna dyskografia obejmuje sporo ciekawych nagrań i albumów, z których szczególnie ważne są np. „Rare Django 1928-38”, “50th Anniversary”, “Django Reinhardt And Stephane Grappelli With The Quintet Of The Hot Club Of France”, “Bruxelles/Paris 1938-53”, “Swing Guitar”, “Peche A La Mouche”, “Swing De Paris”,Rome 1949-50”, “Django Reinhardt Et Ses Rhythmes”, “The Chronological Django Reinhardt 1934-1935”, “Djangology”,”Djangology:The Gipsy Genius”, “Le Quintette Du Hot Club De Paris 1936-37”,Swing In Paris 1939-1940”, “Django Reinhardt & Stephane Grappelli 1935-39”,”The Indispensable Django Reinhardt 1949-50”,Jazz Portrait”, ”The London Deccas 1938-1939”, “Swinging With Django”, “Django Reinhardt 1935-39”- z Benny’m Carterem, Billem Colemanem, “I Got Rhythm”, “Nuages 1936-40” – z Colemanem Hawkinsem.

Styl gry Django Reinhardta wywołał sensację: melodyka improwizacji odznaczała się swoistym charakterem i płynnością, pełna jest nowatorskich pomysłów, zanurzona w stylu tchnącym romantyczną emocjonalnością, ale i rytmicznym nerwem. Nade wszystko, Django Reinhardt był talentem oryginalnym, w którego grze trudno dopatrzeć jakichkolwiek wpływów, wywarł za to przemożny wpływ na innych gitarzystów lat 30-tych. Cygański gitarzysta pozostaje dzisiaj jedną z najważniejszych postaci jazzu, i mimo, że to Charlie Christian wywarł większy wpływ na ewolucję jazzu, to echa gry Reinhardta słychać w muzyce wielu innych, także współczesnych gitarzystów.

Dionizy Piątkowski