Szlachetność brzmień, jakie kreuje saksofon barytonowy jest szczególną i charakterystyczną formą jazzowej stylistyki. O ile niewielu saksofonistów klasycznych gra na tym instrumencie, o tyle w świecie jazzu jest wielu instrumentalistów używających saksofonu barytonowego. Bodaj pierwszym saksofonistą jazzowym grającym na tym instrumencie był, już w latach 30-tych, Harry Carney z big bandu Duke’a Ellingtona.
Saksofon barytonowy należy do grupy aerofonów stroikowych o pojedynczym stroiku. Brzmi on zatem o oktawę i sekstę niżej od swojego zapisu nutowego oraz o oktawę niżej od saksofonu altowego. Został wynaleziony przez Adolfa Saxa w 1840 roku, i zbudowany jako pierwszy spośród całej rodziny saksofonów. Saksofon barytonowy odróżnia się od mniejszych rodzajów saksofonu przez dodatkowe zawinięcie kanału instrumentu w górnej jego części, blisko ustnika. Jest instrumentem dużych rozmiarów a zatem jest cięższy oraz większy od innych, wyżej strojonych rodzajów saksofonu.
Najwybitniejsi mistrzowie – saksofoniści barytonowi, to erudycji nowoczesnego jazzu : Gerry Mulligan, Serge Chaloff, Pepper Adams, James Carter, Nick Brignola, Ronnie Cuber, John Surman. W Polsce wirtuozami gry na saksofonie barytonowym są m.in. Jan Ptaszyn Wróblewski, Jacek Rodziewicz i Waldemar Kurpiński. W Skandynawii legendą jest Harald Bergersen – saksofonista obecny na scenie od ponad sześciu dekad. Urodzony w 1937 roku, od 18 roku życia zawodowy muzyk, zaczynał od klarnetu jako głównego instrumentu, ale grał także na klarnecie basowym, flecie i saksofonie altowym i sopranowym. W 1959 roku, zainspirowany wizytą Stana Getza, który obserwował młodego Norwega grającego ze znanym wtedy big bandem Kjella Karlsena, zmienił instrument na mało popularny saksofon barytonowy oraz klarnet. Odtąd koncertował i nagrywał z Oslo Blåsekvintett/Blåsesolister, Oslo Philharmonic Orchestra oraz Norwegian Broadcasting Orchestra. Jako klarnecista poznał europejską muzykę współczesną: przez jedenaście lat (1977-88) był członkiem zespołu Ny Musikk i wykładowcą Norweskiej Akademii Muzycznej.
Jako saksofonista najpełniej odnajdywał się w jazzie: grał Radio Big Band (1964-90), prowadził (1969-83) swój słynny kwintet bopowy ( wraz z trębaczem Berntem Steenem). Miał własny kwartet, a także uczestniczył w wielu nagraniach i koncertach z innymi zespołami. W 1985 roku wraz z trębaczem Atle Hammerem nagrał pierwszy album pod własnym nazwiskiem („ Joy Spring ”), a w 1991 roku został muzykiem tradycyjnego Big Chief Jazz Bandu. Jako saksofonista tenorowy został uhonorowany ( w 2001 roku) serią płyt „Oslo Jazz Circle” – prezentując autorskie kwartety. Do gry na saksofonie barytonowym powrócił w 2013 roku biorąc udział w serii koncertów i nagrań z młodymi muzykami. Legendarny saksofonista stał się kultowym autorytetem dla młodych muzyków. Efektem tego zauroczenia jest sesja „ Baritone” zrealizowana wraz z perkusistą Torsteinem Ellingsenem, basistą Fredrikiem Nilsenem i gitarzystą Bårdem Helgerudem z pakietem jazzowych standardów ( od B.Strayhorna, T.Jonesa i B.Cartera) po urokliwe kompozycje gitarzysty kwartetu, Bårda Helgeruda ( „Waltz for You” oraz „Observing”).
