Rozległa dyskografia niemieckiego perkusisty Klausa Kugela uzmysławia czym dzisiaj jest nowoczesny, awangardowy jazz i jaka jest pozycja artystów, którzy nie wyzbywając się jazzowej poprawności przenoszą swoje emocje w impresyjny, mocno improwizowany  kreatywny system. Klaus Kugel jest znamienitym artystą, który nie poddaje się takiemu łatwemu zaszeregowaniu. Mnogość sesji, nagrań i koncertów zbudowała mu godną reputację oraz status legendy niemieckiej free-music. Jest zarówno dobrze osadzony w koncepcjach „free music production”, jak i w muzyce epigonów europejskiej, jazzowej awangardy. Perkusista grywał przecież z wybitnymi nowoczesnego jazzu, takimi jak Karl Berger, Tomasz Stańko, Charlie Mariano, Kent Carter, Michel Pilz, Theo Jörgensmann, Kenny Wheeler,  Vyacheslav Ganelin, Bobo Stenson, Glen Moore, Steve Swell, Sabir Mateen, Robert Dick, Ken Filiano, Peter Evans, Bruce Eisenbeil, Perry Robinson, Albrecht Maurer, Arkady Shilkloper,  Sirone, Eric Vloeimans, Burton Greene, Hilliard Greene, Vijay Iyer, Charles Gayle, John Lindberg, Herb Robertson, Matthew Shipp, William Parker, Bobby Few, Kazuhisa Uchihashi i Ken Vandermark.  Często podejmuje współpracę z muzykami z Europy Środkowej i Wschodniej: nagrywał i koncertował z Pawłem Postaremczakiem, Ksawerym Wójcińskim, Wacławem Zimplem, Elmą Kais, od 1989 roku współpracuje z litewskim saksofonistą sopranowym Petrasem Vysniauskasem.

Najnowsze projekty perkusisty ponownie prezentują, jak otwartym na nowe koncepcje oraz instrumentalne konfiguracje jest Klaus Kugel. Album „Black Holes Are Hard To Find” zrealizował w ramach trio z japońskim gitarzystą Kazuhisa Uchihashi oraz niemieckim saksofonistą Frankem Paulem Schubertem. To znakomity popis wirtuozerii muzyków obudowany jest rozpędzonym pędem do swobodnej improwizacji: lekkość, elastyczność, gra, oddech, rytm, powściągliwość, wzajemne słuchanie, zróżnicowane nastroje i klimaty. Do tego nieskazitelność improwizowanego jazzu w tle pozwalają  elokwentnemu trio budować wyważoną, dźwiękową konstrukcję. Każda kompozycja/improwizacja ma swój własny koloryt, własną tonację i własny urok a trio Schubert/Uchihashi/Kugel jest w sesji wzorcem dla nowej, muzyki improwizowanej.

Sesja kwintetu Transition składa się z mistrzowskich muzyków europejskich i amerykańskich: odważnego trębacza Nate’a Wooley’a, wyjątkowego saksofonisty Kena Vandermarka i innowacyjnego wibrafonisty Christophera Della, znakomitego kontrabasisty Christiana Ramonda  oraz  maga perkusji, Klausa Kugela. Dzięki temu zupełnie nowemu energicznemu transatlantyckiemu kwintetowi Klaus Kugel kontynuuje poszerzanie swojego muzycznego świata pomiędzy jazzem nowoczesnym i eksperymentalnym  a  improwizowanym natężeniem emocji i jazzowych skojarzeń. Stąd też genezę sesji stanowią autorskie kompozycje muzyków inspirowane wielkim zachwytem dla koncepcji jazzu amerykańskiego saksofonisty i kompozytora Erica Dolphy’ego.

Równie nieskrępowaną improwizację wprowadza sesja Yamabiko Quintet (Michel Pilz – klarnet basowy, Reiner Winterschladen – trąbka, Frank Paul Schubert – saksofon altowy i sopranowy, Christian Ramon – kontrabas i Klaus Kugel – perkusja). Pięciu muzyków demonstruje swoją precyzyjną wirtuozerię i muzykalność  podając nowe brzmienia  intensywnymi i pełnymi napięcia improwizacjami i kompozycjami. Kwintet bliski jest skojarzeniom z tradycją Johna Coltrane’a i jego słynnego kwintetu. Michel Pilz, Reiner Winterschladen i Frank Paul Schubert to trzej znakomici muzycy o wyraźnej linii, która łączy ideał Coltrane’a  i wysublimowanej tonacji z rygorem nowej, improwizowanej muzyki.  Christian Ramond gra na swoim basie z kameralną klarownością, a Klaus Kugel jest tak wrażliwym perkusistą, jakiego można sobie życzyć w takim zespole solistów.

Dionizy Piątkowski