Awangardowy pianista i kompozytor Muhal Richard Abrams jest głównym mentorem ruchu AACM (Association for the Advancement of Creative Musicians). Z założonego w 1965 roku przez Muhala Richarda Abramsa, Jodiego Christiana, Steve’a McCalla i Phillipa Cochrana chicagowskiego ruchu muzycznego, społecznego, duchowego i politycznego AACM wywodzi się wiele znaczących zespołów i muzyków, jak Air, Art Ensemble of Chicago, Anthony Braxton, Phillip Wilson, Leo Smith czy Chico Freeman.
Głównym twórcą i liderem AACM był Muhal Richard Abrams , który lansował wśród muzyków potrzebę zdobywania wiedzy, także w dyscyplinach pozamuzycznych, konieczność postrzegania swojej sztuki na szerszym tle, na przykład społecznym. Urodził się (19.09.1930) w Chicago, gdzie mając 17lat podjął naukę w Chicago Music College, a już rok później rozpocząć profesjonalną karierę jako pianista. W 1955 roku założył Modern Jazz Two + 3, z saksofonistą Eddie’em Harrisem. Po rozpadnięciu się zespołu wycofał się z działalności koncertowej i dopiero w 1961 roku założył Experimental Band, w którym odszedł od hard-bopowej stylistyki charakteryzującej jego poprzednie dokonania, wkraczając coraz odważniej na obszar free- jazzu. Grupa stała się zaczątkiem powstałego w 1965 roku i kierowanego przez M.R. Abramsa ruchu AACM. Mimo skłaniania się ku awangardzie, Muhal Richard Abrams zawsze nawiązuje do tradycji, zarówno w swojej pianistyce, jak i kompozycjach. Choć od połowy lat 70-tych dokonuje wielu ciekawych nagrań z własnymi formacjami (w tym z doskonałym big-bandem), w świadomości słuchaczy istnieje przede wszystkim jako duchowy przywódca AACM. Mimo niechlubnych początków (kolega ze szkoły, skrzypek Leroy Jenkins, wspomina Abramsa jako niezłego rozrabiakę), jako szef AACM wykazał się nie lada dojrzałością, uświadamiając czarnym muzykom ich wartość i rolę jaką artysta pełni w społeczeństwie. W odniesieniu do samej muzyki Abrams kładł nacisk nie na szlifowanie techniki i fascynację gęstymi harmoniami, lecz na poszukiwanie nowych barw i faktur. Zainteresowanie brzmieniem skłaniało chicagowskich muzyków do sięgania po nietypowe instrumentarium, jak gwizdki, okaryny, węże ogrodowe czy kuchenne narzędzia, w czym celowała szczególnie Art Ensemble of Chicago.
Jazzmani spod znaku AACM stawiali na pierwszym miejscu współpracę zespołową, a nie popisy solistyczne wywodzące się z tradycji muzycznych rywalizacji. Na fali powodzenie AACM wkrótce powstały podobne formacje, jak Black Artists Group (BAG) ze St. Louis czy już dużo później nowojorski ruch loft-jazzu Sama Riversa. Wielu wybitnych twórców współczesnego jazzu jest lub przez pewien czas było związanych z ideą AACM: specyficznie pojmowanej i prezentowanej afro-amerykańskiej tradycji. Chicagowscy awangardziści (Anthony Braxton, Roscoe Mitchell, Joseph Jarman, Malachi Favors, Lester Bowie) już w latach sześćdziesiątych łamali standardową konwencję prezentacji jazzu. Przy zastosowaniu afrykańskiego instrumentarium, szukaniu nowego brzmienia i ekspresji. Improwizacjami doprowadzili swoją „new black music” do perfekcji graniczącej z mistyką, teatrem, jazzowym, swingowym standardem. Po latach eksperymenty twórców AACM (Art Ensemble Of Chicago, A.Braxtona, Sun Ra, Muhala Richarda Abramsa) okazały się na tyle ważnymi, iż porównuje się je często z innowacjami Johna Coltrane’a i Charlie Parkera. Wielu muzyków z czasem zarzuciło stylistykę AACM, pozostajac jednak wiernym idei „new black tradition”.Multi-improwizacje, wykorzystywanie instrumentów ludowych, ewolucja w samym zamyśle jazzowej kompozycji przybliża „black music” bardziej ku afro-amerykańskiej tradycji, niż ku ortodoksyjnie postrzeganej muzyce jazzowej. Prowadzi to często do łączenia działań muzycznych z ideologią, fascynacją i eksponowaniem polityczno-społecznej warstwy sztuki. Nawiązanie do „korzeni jazzu” przybiera więc formę dyskryminacji i potępienia wszystkiego, co w jazzie jest poza układem „black tradition”.To stąd rodzi się przekonanie o afrykaniźmie muzyki Czarnych Amerykanów, a sięganie po wszystko, co ma znamiona Afryki staje się częstą obsesją twórczą Dyskografia AACM obejmuje kilkaset wybitnych albumów; każdy z muzyków tworzących wokół AACM należy do ścisłej elity współczesnego jazzu. Także i w tym kontekście niezwykle ważnymi są nagrania Muhala Richarda Abramsa ( “Levels And Dergrees Of Light”, “Young At Heart, Wise In Time”, “Things To Come From Those Now Gone”, “Fanfare For The Warriors”, “Afrisong”, “Sightsong” -z Malachim Favorsem, “Duets” –z Anthony’m Braxtonem, “Lifelong Ambitions”-z Leroy’em Jenkinsem, “ Life a B line C”, “ Live At Montreux 1978”, “Mama And Daddy”, “ Spihumonesty”, “ Duet”-z Aminą Claudiną Myers, “Rejoicing With The Light”, “View From Within”, “Blues Forever”, “Colors In Thirty-Third”, “The Hearinga Suite”, “ Duets And Solos”, “ Blu Blu Blu”, “Family Talk”, “One Line,Two Views”, “Young At Heart-Wise In Time”, “The Open Air Meeting”, “Song For All” ,” Interpretations Of Monk” –z Barry’m Harrisem).
